Bitcoin Nədir? Kripto Valyuta Anlayışı və Həyatımızda Rolu

Bitcoin ilə başlayan və blockchain, kripto valyuta anlayışları ilə məşhurlaşan elektron valyuta, pul vahidi və ya əmtəə kimi qəbul edilməyə başlayan yeni bir ticarət növü yarandı. Kripto valyutalar(Bitcoin) müvafiq cihazlar və ya müasir kompüter sistemləri vasitəsilə (GPU, ASİC minner, CPU) elektron mədəncilər tərəfindən istehsal edilir. 2009-cu ildən Bitcoin fəaliyyətə başlamış, Amerika və bir çox Avropa ölkələrində məşhurlaşdıqdan sonra Çin, Koreya və digər Asiya ölkələrində daha geniş yayılmağa başladı. Belə ki, hər hansı mərkəzə bağlı olmadığı və bütün mədənçiləri tərəfindən təsdiqlənmə prosedurunun olması, bir mərkəzi olmayan blok zincirinin yaranmasına gətirib çıxarmışdır. Blockchain adı verilən yeni bir termin yaranmış və qısa zamanda bir çox Startup şirkətlərinin də marağını cəlb etməsi nəticəsində yeni kripto valyutalar meydana gəlmişdir. Artıq hər sahəyə aid olan kripto valyuta növləri vardır. Proyektlər üzərində çalışan şirkətlər daha çox insanlara işlərini çatdırmaq və daha çox yatırımcılardan investisiyalar almaq məqsədilə kripto valyutalar yaradır və bunu Exchange-Dəyişmə adı verilən ticarət mühitində və ya İCO adı verilən startup layihələrində sataraq öz işləri üçün maliyyə vəsaiti əldə edirlər. Beləliklə də milyonlarla insanın banklardan və pul köçürmə xidmətlərindən istifadəsi zamanı yaranan çoxsaylı problemlər kripto valyutalar sayəsində yox səviyyəsinə enir. Bugün ölkəmiz Azərbaycanda da Blockchain sisteminin tətbiqi barədə bir çox layihə irəli sürən insanlar mövcuddur. Lakin sistemin ölkələr tərəfindən və maliyyə qurumları tərəfindən tam olaraq lisenziyalaşdırılmaması və leqallaşdırılmaması nəticəsində bizim ölkəmizdə də bu prosesin ləngiməsi baş verir. Lakin yeni yayılan xəbərlərə əsasən ölkədə hər bir gəlir əldə edənin vergi verməsi məsələsi gündəmə gətirilmişdir ki, bu da bitcoin və kripto valyutalardan əldə edilən qazancın da vergiyə cəlb edilməsini ön görmüşdür. Lakin nəzərdə tutsaq ki kripto valyuta əməliyyatları mərkəzsizdir və Azərbaycanda hər hansısa birjası yoxdur, bu zaman vergiyə cəlbedilmə prosesi də sual altındadır. Lakin qonşu və qardaş ölkə Türkiyədə bir çox kripto valyuta ticarəti edən birjalar mövuddur və onlarda da kritpo valyutalardan vergi alınması məsələsi yoxdur. Çünki alım-satım işlərində bank xidmət haqqları və müvafiq vergilər istər istəməz al-sat edənlərə də təsirini göstərir.