Błąd w prawie cywilnym

Nie ma ludzi nieomylnych, wszyscy popełniamy błędy. Co zrobić w sytuacji gdy przez pomyłkę kupiliśmy nie ten przedmiot który chcieliśmy? Czy wystawiliśmy na aukcji internetowej daną rzecz, za cenę niższą niż zakładaliśmy i ktoś ją od nas kupił?Czy musimy sprzedać tej osobie daną rzecz za cenę mylnie przez nas podaną? Czy możemy zwrócić rzecz sprzedawcy którą kupiliśmy przez pomyłkę? Z pomocą przychodzi art. 84 Kodeksu cywilnego

Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

§ 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Błąd – z błędem mamy do czynienia wtedy, gdy faktyczny stan rzeczy ma nieprawidłowe odbicie w świadomości osoby składającej oświadczenie woli.( np. kupiła ona falsyfikat obrazu, mając przekonanie, że kupuje oryginalny obraz)

Z błędem mamy do czynienia także wtedy, gdy osoba składająca oświadczenie woli, ma mylne wyobrażenie co do jego treści (np. zamierzała przedstawić ofertę na kwotę w 2 tyś zł. a do treści oferty wpisała 200 zł.) Mamy więc w takim przypadku do czynienia z pomyłką.

Kodeks cywilny traktuje jednak pomyłkę w taki sam sposób jak, błąd. Teoretycznie wyróżnia się dwie postacie błędu:

1. co do przedmiotu ( nie o ten przedmiot chodziło, miał być złoty pierścionek, a jest ze srebra)
2. mylne wyobrażenie o tym, co wyraziliśmy w treści oświadczenia (np. miało być dwa tysiące złotych jest dwieście zł). Kodeks cywilny nie różnicuje tych błędów, konsekwencje są takie same. Skutki są takie same, można się powołać na błąd.

O błędzie możemy powiedzieć gdy można przyjąć, że gdyby podmiot składający oświadczenie woli, o błędzie wiedział i oceniał rzecz rozsądnie, to nie złożyłby takiego oświadczenia woli.

Jeżeli oświadczenie woli składane jest drugiej osobie, to na błąd można powołać się tylko wtedy gdy:

1. ta osoba, błąd wywołała.
2. albo o błędzie wiedziała lub z łatwością mogła błąd zauważyć.

Oświadczenie woli złożone pod wpływem błędu, nie jest bezwzględnie nieważne.
Jest względnie nieważne, a ściślej biorąc jest wzruszalne. Podmiot który złożył takie oświadczenie może złożyć drugie oświadczenie woli, w którym uchyli się od pierwszego oświadczenia, złożonego pod wpływem błędu.

To drugie oświadczenie, musi spełniać następujące warunki. :

1. Musi być złożone adresatowi pierwszego błędnego oświadczenia, albo jego następcy prawnemu (np. wtedy gdy nasz kupujący zmarł, zwariował)
2. Musi być złożone na piśmie, forma pisemna wymagana jest tylko do celów dowodowych. Możemy taki dowód przedstawić w sądzie.
3. Musi być złożone nie później, niż w ciągu roku od chwili ujawnienia błędu.

Uprawnienie do uchylenia się od skutków oświadczenia woli pod wpływem błędu wygasa po roku.

W drugim oświadczeniu musi być zawarta informacja, że ma on na celu uchylenie się od skutków pierwszego oświadczenia woli.
Drugie oświadczenie woli, jest czynnością prawną kształtującą a to oznacza, że wywołuje skutek prawny, niezależnie od woli adresata pierwszego i drugiego oświadczenia.

Jeżeli zostanie złożone to nazywane przeze mnie drugim oświadczenie które błąd koryguje, to wówczas pierwsze oświadczenie staje się nieważne od początku. Jeżeli owo drugie oświadczenie nie zostanie złożone. Pierwsze oświadczenie, staje się ważne od początku i wywołuje skutki prawnej, w nim przewidziane.