Polska w roli głównej w filmie pt. „Ustawa 447” na podstawie szwajcarskiego scenariusza zdarzeń, czyli coś o helweckich bankach

Mam cichą nadzieję, że życie nigdy nie zrealizuje filmu o takim scenariuszu, a scenopis prędzej czy później wyląduje w koszu choć to nie znaczy, że to nie ma prawa się wydarzyć. Szwajcarski scenariusz pokazuje nam realne zagrożenie jakie niesie ze sobą ustawa 447. Ustawa, której tak naprawdę nazwa brzmi Justice for Uncompensated Survivors Today w skrócie „JUST” czyli „sprawiedliwa”. Nakłada ona na sekretarza stanu USA obowiązek złożenia sprawozdania, najpóźniej  półtora roku od jej wejścia w życie. Sprawozdanie dotyczy sytuacji prawnej w krajach, które w 2009 roku podpisały Deklarację Terezinską, a głównym celem tego raportu jest zobrazowanie działań państw w zakresie zwrotu mienia, wypłaty odszkodowania za  bezprawne przejęcie mienia w okresie Holokaustu i rządów komunistycznych. Interesujące jest to, że mienie pozostałe bez spadkobierców również należy zwrócić lub zapłacić odszkodowanie na rzecz ofiar Holokaustu. Należy dodać, że sprawozdanie to ma w pierwszej kolejności uwzględniać stan roszczeń obywateli Stanów Zjednoczonych ocalałych z Holokaustu.

Na całe szczęście Stany Zjednoczone nie mają jeszcze monopolu na rządzenie całym światem i tak naprawdę ustawa 447 teoretycznie nie pozwala na wnoszenie roszczeń o żydowskie mienia bezdziedziczne. Jednakże problem istnieje i nie wolno nam go zamieść pod dywan. Zapewne rozpocznie się powolnym procesem, o ile w polskim przypadku to zjawisko już nie zaistniało, który mogliśmy zaobserwować w niedawnych stosunkach izraelsko-polskich. Niefortunna wypowiedz amerykańskiej dziennikarki o powstaniu w getcie warszawskim też daje do myślenia, a takie oto formy nacisku mogą być stosowane w tym rozpoczynającym się konflikcie interesów. Zagraniczne media i różnego rodzaju organizacje rządowe i pozarządowe będą wymyślać wyimaginowane rzeczy i tym samym zaogniać już napiętą atmosferę w stosunkach dyplomatycznych z innymi krajami.  

Czas pokaże co nas czeka, miejmy tylko nadzieję, że nie powtórzy się szwajcarski scenariusz, który dobitnie pokazuje na co stać zainteresowaną stronę. Choć analogia jest odmienna do sytuacji w jakiej znalazł się obecnie nasz kraj, warto spojrzeć chłodnym okiem na szwajcarską sprawę.

Organizacje żydowskie kontra szwajcarskie banki  

Szwajcarski scenariusz zdarzeń życie rozpoczęło pisać wraz z zakończeniem działań wojennych, gdy głośną stała się sprawa uśpionych kont należących do ofiar II wojny światowej i Holocaustu. Już w 1945 roku Alianci chcieli, aby Szwajcaria ujawniła i oddała spadkobiercom ofiar zawartość zamrożoną w bankowych sejfach. Jednak na przeszkodzie stała tajemnica bankowa, którą stojące na nieugiętym stanowisku szwajcarskie banki nie chciał ujawnić.



Nawet próba zmiany prawa przez Radę Federalną w 1947 roku o zwiększeniu uprawnień kontrolnych względem banków zakończyła się fiaskiem. Wraz z upływem lat trwały przepychanki między spadkobiercami ofiar a bankami. Szwajcarskie banki były jednak nieugięte, mnożyły problemy i grały na czas, który był niewątpliwie ich sprzymierzeńcem. Niestety Szwajcaria stanęła pod pręgierzem krytyki i otwartych ataków zza oceanu i Europy Zachodniej, które skierowane były nie tylko w stronę banków, ale państwa szwajcarskiego i jego roli jaką odgrywało w czasie drugiej wojny światowej. Śmiało można powiedzieć, że rozpętała się medialna wojna na szeroką skale. Czynny udział brali w niej Edgar Bronfman prezes Światowego Kongresu Żydów i Abraham Burg izraelski polityk, poseł i przewodniczący Knesetu. To oni w 1995 roku pojechali do szwajcarskich banków, aby stwierdzić, że znajdują się w nich zamrożone żydowskie skarby zdeponowane przed drugą wojną światową, tym samym oskarżając je o przywłaszczenie sobie około 7 mld dolarów należących do ofiar Holokaustu.



Kulminacją tego zmasowanego ataku na szwajcarskie państwo był złożony pozew zbiorowy w 1995 roku przed amerykańskim sądem przez Światowy Kongres Żydów. W wyniku tych działań rząd Szwajcarii powołał Niezależną Komisję Ekspertów (Independent Commission of Experts), której przewodniczył prof. Jean-François Bergier. W składzie komisji zasiadali historycy z USA, Izraela, Polski (prof. Władysław Bartoszewski) oraz Szwajcarii, można by rzec, że ludzie niezależni, a mający na celu ustalić i wyjaśnić kwestię prawną postawy Szwajcarii podczas wojny. O ile zakres prac Komisji był ogromny, to Komisja Volckera była zainteresowana wyłącznie uśpionymi kontami ofiar wojny. Komisja Volckera, czyli Independent Committee of Eminent Persons (ICEP), był to organ złożony z trzech reprezentantów organizacji żydowskich i trzech delegatów banków szwajcarskich, a na czele komisji stanął przewodniczący Paul Volcker były prezes Rezerwy Federalnej USA. Komisja ta była wynikiem przegranego przez Żydów pierwszego starcia w wyścigu po uśpione skarby. Wtedy to Szwajcarskie banki zrozumiały, że nie wywiną się z tej opresji bez szwanku i zgodziły się na współpracę.     

Mimo że raport Komisji Bergiera wykrył wiele nieprawidłowości w szwajcarskim systemie bankowym, to był on bardzo zachowawczy. Inaczej było w przypadku komisji Volckera pracującej trzy lata i której koszt zamknął się w 300 mln CHF. Komisja Bergiera z pieniędzy podatników wydała natomiast 22 mln CHF i to chyba najlepiej obrazuje skalę poczynań naszych żydowskich bohaterów z Komisji Volckera, którzy zatrudnili 650 księgowych, zbadali 4,1 miliony rachunków z 6,8 miliona istniejących w 254 szwajcarskich bankach w latach 1933-1945. Zidentyfikowano ok. 54 tys. kont bankowych, które mogły należeć do ofiar II WŚ i Holocaustu, chociaż istnieje prawdopodobieństwo, że połowa z nich nie należała do Żydów. Opublikowano listę z 25 tys. nazwiskami ofiar, które na pewno posiadały konta w Szwajcarii. Najtrudniejszym zadaniem Komisji Volckera było oszacowanie wartości aktywów zgromadzonych na kontach, przy czym padła suma około 44,2 mln dolarów.  



Pod wpływem złożonego pozwu w nowojorskim sądzie w imieniu 18 tys. ofiar domagających się odszkodowania od szwajcarskich banków, medialnego szumu i działań komisji (w szczególności Komisji Volckera) Helweci skapitulowali. Dwa największe banki, Credit Suisse i UBS, zgodziły się wypłacić odszkodowanie w wysokości 1.25 mld dolarów, co miało pokryć wszelkie żądania spadkobierców ofiar i sprawić, że wszystkie indywidualne skargi zostaną wycofane. Rada Federalna miała zaś przeznaczyć na specjalny fundusz 200 mln CHF.  Warto w tym wszystkim zwrócić uwagę na liczby, które tu padały. Początkowo Żydom chodziło o 7 mld dolarów, co jest kwotą niewyobrażalną, bo przekraczającą wartość lokat zgromadzonych w szwajcarskich bankach podczas drugiej wojny światowej, następnie komisja Volckera oszacowała stan żydowskich kont na 44,2 mln dolarów, a ofiarom wypłacono zaś kwotę 1,25 mld dolarów. Dla Helwetów jednym z wniosków było to, że czas nie był ich sprzymierzeńcem, a zakres i sposób ich działania zostawiam każdemu do indywidualnej oceny.    

W świetle zaistniałych zdarzeń musimy sobie jasno zdawać sprawę z tego co może nas czekać w przyszłości. O ile w przypadku Szwajcarii możemy tu w jakimś sensie mówić o sprawiedliwości dziejowej, takowej nie widzę jeśli chodzi o nasz kraj, a warto dodać, że w przypadku mienia pożydowskiego w Polsce sumy mogą osiągnąć niebotyczne rozmiary. Na pytanie czy nas na to stać, odpowiedzieć możemy dopiero po odpowiedzi na pytanie czy czujemy się za to odpowiedzialni.

Źródła:
https://natemat.pl/236589,o-co-chodzi-w-ustawie-447-kongres-przeglosowal-polacy-musza-placic
https://wpolityce.pl/polityka/393679-jak-moze-wygladac-wojna-z-polska-o-pozydowskie-mienie-w-zwiazku-z-ustawa-447-widac-po-ataku-na-szwajcarskie-banki  
https://www.blabliblu.pl/2017/01/03/zydowskie-zloto-w-alpejskich-skarbcach/ 

Zdjęcia pochodzą z:
https://pixabay.com/pl/illustrations/przyja%C5%BA%C5%84-bander%C4%85-flagi-mieszaniec-3901908/
https://pixabay.com/pl/illustrations/sejf-sklepienie-drzwi-stalowe-913452/
https://pixabay.com/pl/photos/sejf-post-biuro-1537869/
https://pixabay.com/pl/photos/%C5%9Bciana-p%C5%82aczu-jerozolima-%C5%BCydowskie-1777908/