[Zdarzyło to się...] 78 lata temu. Inwazja na Belgię

W dniu 10 maja 1940 roku hitlerowskie Niemcy najechały Belgię. Inwazja ta była częścią niemieckiej inwazji na Francję pod kryptonimem "Fall Gelb", operacja ta oprócz Belgii i Francji obejmowała również Holandię i Luksemburg. Podobnie jak w przypadku pierwszej wojny światowej podbój krajów Beneluksu nie stanowił głównego celu operacyjnego III Rzeszy, tym celem był podbój Francji oraz Wielkiej Brytanii. Atak na kraje Beneluksu rozpoczął się wieczorem 9-tego maja 1940 roku zajęciem bez większego problemu terytorium Luksemburga. W Belgii inwazję niemiecką na ten kraj zwykło się nazywać „Campagne des 18 jours” (osiemnastodniową kampanią), ponieważ tyle zajęło Niemcom pokonanie Belgów.

_{Rozmieszczenie wojsk niemieckich i alianckich w 1940 roku i ostateczny wariant Fall Gelb}

Inwazja Niemiecka nie była zaskoczeniem, wywiad i rozpoznanie operacyjne, pozwalało stwierdzić, że wojna na froncie zachodni jest tylko kwestią czasu, odpowiednie działania przygotowujące do obrony zostały poczynione. Armia belgijska dysponowała 22 dywizjami własnymi, a ponadto 94 dywizjami francuskimi, 10 dywizjami brytyjskimi i 2 dywizjami polskimi. Również Holendrzy dysponowali 8 dywizjami. Z drugiej strony niemiecki Wehrmacht do ataku użył 136 dywizji, widać więc, że obie strony przygotowały się do wojny.

Tak więc, jak wspomniałem na początku w dniu 10 maja 1940 roku rozpoczęła się operacja niemiecka „Fall Gelb” w krajach Beneluksu. Wojska aliantów usiłowały zatrzymać niemiecką armię na terytorium Belgii, uważając ją za główny cel niemieckiego ataku, zastanawiali się, co stało się z planem Schlieffena z 1914 roku. W tym momencie należy zwrócić uwagę na bardzo dobre rozpoznanie i przygotowanie operacyjne po stronie niemieckiej, gdyż Francuzi zaangażowali wszystkie swoje siły i środki do obrony Belgii w dniach 10 – 12 maja 1940 roku, jednak Niemcy zmienili wektor swojego ataku w Ardenach i szybko skierowali się w kierunku wybrzeża kanału La Manche. Wojska niemieckie dotarły do wybrzeża w ciągu pięciu dni, przy okazji okrążając armie aliantów na terenie Belgii. Wojska Wehrmachtu stopniowo zaciskali pierścień okrążenia, zmuszając wojska aliantów do wycofania się w kierunku morza.

W przypadku inwazji Niemieckiej na Belgię nie można nie wspomnieć o dwóch ciekawych wydarzeniach, które zdarzyły się w czasie tej osiemnastodniowej kampanii po raz pierwszy i przeszły do historii wojskowości. Pierwszym z nich była słynna bitwa o Fort Eben-Emael, która była pierwszą w historii strategiczną operacją powietrzną z użyciem spadochroniarzy, zdobycie fortu umożliwiło niemieckim siłom inwazyjnym wykorzystanie mostów na Kanale Alberta do przeprawy i ominięcia belgijskich pozycji obronnych i poprowadzenia natarcia w głąb kraju. Drugim wydarzeniem była pierwsza bitwa pancerna drugiej wojny światowej pod Hannut, jednocześnie była to wtedy największe starcie pancerne w dziejach, gdyż bitwy z pierwszej wojny światowej były zdecydowanie mniejsze. Siły którymi dysponowali alianci stanowiło 20800 żołnierzy i 600 pojazdów uzbrojonych, natomiast armia niemiecka dysponowała znaczną przewagą w postaci 25927 żołnierzy, 618 czołgów, 108 jednostek artylerii i 1252 samoloty.

_{Niemiecki szybowiec transportowy DFS 230 użyty do ataku na Fort Eben-Emeal}

_{Zniszczone czołgi Somua S35}

Siły niemieckie zdecydowanie przeważały w powietrzu, każdy kto był w Belgii zdaje sobie sprawę, że jest to stosunkowo mały kraj o otwartych przestrzeniach, dzięki temu siły niemieckie były w stanie zniszczyć większość sieci kolejowych aż do portu w Dunkierce, również główne drogi były kontrolowane przez samoloty Luftwaffe. Król Belgii Leopold III zdał sobie sprawę, że dalszy opór będzie beznadziejny i bezowocny, wieczorem 27 maja 1940 roku poprosił o zawieszenie broni, a dzień później ogłosił kapitulację.

_{Działania pomiędzy 21 maja a 4 czerwca 1940 i ewakuacja Dunkierki}

Brytyjczycy nalegali, aby król Leopold III ustanowił rząd na uchodźstwie w Londynie. Premier Churchill uważał, że we Francji jest wielu Belgów, którzy mogliby kontynuować wysiłek wojenny, gdyby belgijskie państwo nadal było oficjalnie w stanie wojny. Król Leopold III nie podzielał takiego poglądu, po poddaniu pozostał przez do końca wojny uwięziony w swoim zamku. Natomiast belgijski premier Huber Pierlot publicznie ogłosił, „że król Leopold III podjął działania, jakie podjął, jednak zrobił to wbrew jednomyślnej opinii rządu i że w wyniku tego król nie był już w stanie rządzić. Dlatego belgijskie osobistości polityczne ustanowiły belgijski rząd na uchodźstwie w Paryżu”, a po upadku Paryża przeniósł się do Londynu. Okupacja niemiecka kraju trwała do jesieni 1944 roku, kiedy siły aliantów wyzwoliły Belgię.

W dniach od 26 maja do 4 czerwca 1940 roku brytyjska marynarka wojenna ewakuowała z belgijskich i francuskich portów 338226 żołnierzy w ramach Operacji Dynamo, głównie z Brytyjskich Sił Ekspedycyjnych (BEF), ale również 123000 żołnierzy belgijskich i francuskich. Wydarzenia te ostatnio zostały przypomniane i przedstawione w oskarowej produkcji Christophera Nolana „Dunkierka”.

_{Brytyjscy żołnierze ewakuowani z Europy w czerwcu 1940 roku}

Wracając do króla Leopolda III, ponieważ oficjalnie nie mógł rządzić, jego brat książę Karol ogłosił się Księciem Regentem w 1944 roku. Leopold III pomimo, że pozostał na terenie okupowanym przez III Rzeszę nie podjął się współpracy z okupantem, odmówił administrowania Belgią w imieniu Niemiec. Okupanci uznali za konieczne wprowadzenie rządu wojskowego. Belgijski rząd na uchodźstwie, utrzymywał, że król nie reprezentuje rządu belgijskiego i nie może rządzić. Gdy w 1944 roku Belgia była wyzwalana przez aliantów Reichsführer Heinrich Himmler nakazał deportację króla Leopolda III do Niemiec, z całą jego rodziną został przeniesiona do twierdzy w Hirschstein w Saksonii. Pozostali tam do marca 1945 roku, kiedy to zostali przewiezieni do Strobl w Austrii w ramach ostatnich wysiłków na rzecz kontynuowania wojny, co oczywiście nie powiodło się. Król Leopold III i jego rodzina zostali uwolnieni przez amerykański 106 pułk kawalerii. Z powodu rozbieżności między tym, co stało się belgijskim rządem na uchodźstwie a królem, król Leopold III wraz z żoną i dziećmi nie byli w stanie natychmiast powrócić do Belgii. Spędzili następne sześć lat na wygnaniu w Pregny-Chambésy w Szwajcarii.

Ostatecznie król Leopold III abdykował w 1951 roku na rzecz swojego 20-letniego syna króla Baudouina, który rządził do śmierci w 1993 roku. Sam król Leopold III zmarł 1983 roku.