VCB/GCB ရဲ႕ OPERATION MECHANISM - AC/DC SUPPLY
VCB/GCB ရဲ႕ OPERATION MECHANISM - AC/DC SUPPLY အလုပ္လုပ္ ပုံ မ်ား႐ႈပ္ေထြးေနသလား....
DC OUTPUT VOLTAGE
VCB ၊ GCB ေတြကို တပ္ဆင္တာ ၊ WIRING ျပဳလုပ္တာက ပုံမွန္ျပဳလုပ္တပ္ဆင္ေနက် အင္/ယာ ေတြအတြက္ ခက္ခဲမႈ မရွိေသာ္လည္း ( အခုမွ စတင္ျပီး အလုပ္ဝင္လာသူေတြ အတြက္ အစဦးကာလမွာ ခက္ခဲေကာင္း ခက္ခဲႏိုင္ပါတယ္ )
ဒါကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အလုပ္ခြင္ထဲက ညီငယ္ေတြအတြက္ပါ ညီငယ္ေတြက GCB/VCB စတဲ့ CIRCUIT BREAKER ေတြမွာ AC/DC SUPPLY ေတြတပ္ဆင္ရတာနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ႐ႈပ္ေထြးမႈရွိျပီး ဒီ BREAKER ေတြမွာ တပ္ဆင္ထားေသာ WIRING ေတြကို ျပစ္ခ်က္တစ္ခုခုျဖစ္ေပၚပါ က အျမန္ဆုံးစစ္ေဆးခ်င္တယ္ဆိုလို႕ ေဆြးေႏြးျဖစ္တာတစ္ခုပါ။
CIRCUIT BREAKER တခုရဲ႕ circuit ကို ပိတ္ျခင္း /ဖြင့္ျခင္း ( Making /Breaking operation ေတြ ) မွန္ကန္စြာအလုပ္ လုပ္ဖို့ အတြက္ နဲ႕ အေၾကာင္းတစုံတရာေၾကာင့္ FAULT ျဖစ္ရင္ ဒီ BREAKERရဲ႕ Breaker contact ေတြကို အလိုအေလ်ာက္ အတင္အခ် ( MAKING/BREAKING) Operation ျပဳလုပ္ႏိုင္ေအာင္ BREAKER MECHANISM အတြင္းမွာ BREAKER ARM ကို SPRING တင္းအားတစ္ခုရရွိႏိုင္ေအာင္ MOTOR တစ္လုံးနဲ႕ လွည့္ၿပီး စပရင္တင္းအားတစ္ခုရရွိေအာင္လုပ္ထားေပးရပါတယ္၊ဒီေမာ္တာကို SPRING CHARGE ေမာ္တာလို. ေခၚပါတယ္
၊ဒီလိုဘဲ ဒီ တင္းအားရွိျပီး အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ BREAKER ကို ( CIRCUIT CLOSE ) ျဖစ္ေစတာကို CLOSING COIL ကို VOLTAGE ေပးျခင္းျဖစ္ BREAKER CONTACTေတြ ကို ကပ္ေစျပီး - FAULT ျဖစ္ပါက PROTECTION RELAY ေတြက တဆင့္ ဒီ BREAKER MECHANISM ရဲ့ TRIPPING COIL ကို COMMAND လွမ္းေပးျခင္းအားျဖစ္ ဒီ BREAKER က BREAKER CONTACT ေတြကို ( OPEN CIRCUIT ) ကြာသြားေစျပီး FAULT ျဖစ္တဲ႔ အပိုင္းေတြကို ပိုင္းျခားျဖတ္ေတာက္လိုက္ပါတယ္။ဒီလိုနည္းလမ္းအားျဖစ္ SPRING CHARGE MOTOR / CLOSING COIL / TRIPPING COIL / PROTECTION RELAY စတာေတြက အခ်ိန္ကိုက္ ( အခ်ိဳးညီညီ ေပါင္းစပ္လုပ္ကိုင္ျခင္းအားျဖစ္ ) BREAKER တစ္လုံးရဲ့ အေျခခံ အလုပ္လုပ္ေဆာင္မႈဆိုျပီး ျဖစ္လာပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ အာ႐ုံစိုက္ရမွာက ဒီ BREAKER ရဲ့ SPRING CHARGE MOTOR ရဲ႕လည္ပတ္မႈက က AC Power Supply နဲ႕ အလုပ္ လုပ္တာလား DC Power Supply နဲ႕အလုပ္လုပ္တာလား၊ AC/DC UNIVERSAL Power Supply TYPE လား OPERATION VOLTAGE RATING ဘယ္ေလာက္လဲ၊ဒါေတြကို က်ေနာ္တို့အာ႐ုံစိုက္ရမွာပါ မ်ားေသာအားျဖစ္ BREAKER CONTROL CIRCUIT / MAIN SINGLE LINE DRAWING ေတြမွာ VCB/GCB/BREAKER ေတြရဲ့ SPRING CHARGE MOTOR ရဲ့ DATA ေတြ TRIP COIL/CLOSE COIL OPERATION VOLTAGE ေတြကို ေဖာ္ျပထားေလ့ရွိပါတယ္။
VCB/GCB BREAKER တစ္ခုရဲ႔ AC SUPPLY ကိုအသံုးျပဳေသာေနရာမ်ား
VCB တစ္လုံးမွာ AC 230 V ကို အဓိက SUPPLY ၂ ခုခြဲသုံးသင့္ပါတယ္ ( တခ်ိဳ႕ breaker ေတြမွာေတာ့ ဒီ supply ကို ေရာသုံးက်ပါတယ္ ) ။
AC. Supply ကို အသုံးျပဳေသာ ေနရာေတြကေတာ့
1.VCB SPRING CHARGE MOTOR POWER SUPPLY ( ဒီေနရာမွာ UNIVERSAL MOTOR လဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ )
2.PANEL INTERNAL LIGHTING CIRCUIT / PANEL AUXILIARY SOCKET OUTLET / PANEL SPACE HEATER ,ANNUCIATOR စတာေတြက AC SUPPLY ကို အသုံးျပဳက်ပါတယ္၊
VCB BREAKER တစ္ခုရဲ့ DC SUPPLY ကိုအဓိကအသံုးျပဳေသာေနရာမ်ား
VCB မွာ DC SUPPLY ကို အသုံးျပဳေသာေနရာေတြက
1.CONTROL CIRCUIT အေနနဲ႕
CB CONTROL CIRCUIT မွာပါဝင္တဲ့ VCB ရဲ့ CB CLOSING COIL ( breaker contact ကို ကပ္ေစျခင္း ) နဲ႕ CB OPENING COIL ( breaker. Contact ေတြကို ကြာေစျခင္း ) ေတြ အတြက္သက္ဆိုင္ရာ RELAY COIL ေတြကို. DC supply ေပးရပါတယ္။
2.SIGNAL CIRCUIT အေနနဲ႕ BREAKER နဲ႕ တျခား EARTH SWITCH ေတြရဲ႕အလုပ္ လုပ္ေဆာင္မႈ အေျခအေနကိုျပတဲ႔ အခ်က္ျပေတြျဖစ္တဲ႔
CB OPEN ျဖစ္ေနလား / CB CLOSE ျဖစ္ေနလား / CB TEST POSITION လား SERVICE POSITION. လား / EARTH SWTCH ေတြ ခ်ထားလား /တင္ထားလား စတဲ့ STATUS စတာေတြကို DC SIGNAL CIRCUIT အေနနဲ႕ supply ေပးပို႔ တပ္ဆင္ရပါတယ္၊
မတူညီေသာ စနစ္တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ DC SUPPLY ကို SPRING CHARGE MOTOR နဲ႕ SIGNAL CIRCUIT / RELAY POWER SUPPLY ( PROTECTION SECTION ) အတြက္ပါသုံးတာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီအခါမွာ DC SUPPLY ကို ( မတူညီေသာ )သီးျခား SOURCE အေနျဖစ္ SPRING CHARGE MOTOR အတြက္ DC SUPPLY တစ္လိုင္း နဲ႕ SIGNAL & PROTECTION ( RELAY POWER SUPPLY ) အတြက္ တစ္လိုင္း ဆိုျပီး ၂ လိုင္းခြဲျပီးေပးထားရပါတယ္။ ဒါမွသာ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာေၾကာင့္ SPRING CHARGE MOTOR ( FAIL / BURNT ) ျဖစ္၍ SUPPLY BREAKER TRIP ျဖစ္ခဲ႔ရင္ေတာင္မွ ( MOTOR SUPPLY BREAKER TRIP ) ျဖစ္ေသာ္လည္း ( PROTECTION SUPPLY နဲ႕ SIGNAL SUPPLY ) အတြက္ သီးျခား DC SOURCE က ေရာက္ရွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္အလက္ေတြက MV ပိုင္းမွာ DESIGN ENGINEER လုပ္သူေတြ/QS ေတြအတြက္ WIRING BQ တြက္ခ်က္ရာမွာ နဲ႕ AC - DC DISTRIBUTION BOARD ေတြ DESIGN လုပ္ရာ တြက္ခ်က္ရာမွာ OUTGOING MCB အေရအတြက္ WIRE ၾကိဳးအရြယ္/SIZE စတာေတြကို ၾကိဳတင္တြက္ခ်က္ထားႏိုင္ပါတယ္။
ဒီလို နည္းလမ္းအားျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ တပ္ဆင္မႈမွာ AC / DC supply ေရြးခ်ယ္မႈ ကိုယ္ရဲ့ WIRING က်န္မက်န္ကို အလြယ္တကူသိႏိုင္စစ္ေဆးႏိုင္ပါျပီ။ ေျပာရရင္ VCB / GCB တစ္ခုမွာ AC Supply မရွိေသာ္လည္း DC supply ရွိေနရင္ Spring charge motor ကို Manual လွည့္တင္ၿပီး ဒီ Breaker ကို DC Voltage နဲ႔ အတင္အခ်/အကပ္အခြာျပဳလုပ္လို႔ရပါတယ္။ဒီလိုဘဲ AC မီးပ်က္ေနေသာ္လည္းstation blackout ျဖစ္ေနေသာ္လည္း DC voltage က သက္ဆိုင္ရာ Relay protection ေတြကို supply ေပးၿပီး ဓာတ္အားခြဲရံုရဲ႕ protection စနစ္ကို ဆက္လက္အသက္၀င္ေနေစပါတယ္။ ဒီေတာ့ VCB /GCB ရဲ႕ အေရးပါေသာ အလုပ္လုပ္ေဆာင္တဲ့ Mechanism ေတြ နဲ႔ protection circuit ေတြ အေျခအေနျပ signal circuit ေတြကို DC Voltage ကိုမျပတ္ေတာက္ေအာင္ေပးထားရပါတယ္။
DC နဲ႕ ပတ္သတ္ျပီး ေျပာခ်င္တာက ခြဲ႐ုံ တစ္ခုမွာဘယ္ ေလာက္ DC VOLTAGE သုံးမယ္ဆိုတာကို ဘယ္အရာေတြက ဆုံးျဖတ္ေပးလဲ DC 110 သုံးမလား DC 230/220 သုံးမလား ကိုယ္သုံးခ်င္သလို သုံးမလား ၊ မရပါဘူး ခြဲ႐ုံ တစ္ခုလုံးရဲ့ PROTECTION DEVICE ျဖစ္တဲ့ RELAY ေတြကို ဘယ္ေလာက္ DC SUPPLY ေပးရမလဲ DC 110 V လား DC 230/220 V လား .....ဒီလိုဘဲ CIRCUIT BREAKER ကို PROTECTION စနစ္အရျဖဳတ္ခ်ေပးမယ္႔ TRIPPING COIL ေတြ CLOSING COIL ေတြက DC ( WORKING VOLTAGE ) ဘယ္ေလာက္ VOLTAGE နဲ႕ အလုပ္ လုပ္တာလဲ DC SUPPLY 110 V လား 230 V လား ဒီအေျခအေနေတြ ေပၚမူတည္ျပီးမွ က်ေနာ္တို႔က DC 110 or DC 230/220 ဆိုျပီး အသုံးျပဳတာပါ၊
ေနာက္တခု ျပင္ပ အသုံး အႏႈန္း နဲ႕ မတူတာက SUBSTATION ေတြမွာ က ေခၚေဝၚတာက BATTERY BANK & BATTERY CHARGER ပါ။ BATTERY BANK လို႔ေျပာေတာ့ တစ္လုံးထပ္ပိုေသာ BATTERY CELL ေတြကို စုစည္းထားတာပါ ။ အလြယ္ေျပာရရင္ ခြဲ႐ုံ မွာ အဓိက သုံးေသာ BATTERY TYPE ( ၂ ) မ်ိဳးက က LEAD ACID နဲ႕ Ni Cd ပါ
ဒီေနရာမွာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေလ့လာသင့္ေသာ ( စကားလုံးမ်ားမွာ )
Nominal Voltage ( Cell/Vtg )
BATTERY CELL တစ္ခုရဲ့ NOMINAL VOLTAGE ဆိုတာက သက္ဆိုင္ရာ BATTERY အတြင္း ( ျဖည့္သြင္းထားေသာ ACID ေပ်ာ္ရည္ အတြင္းရွိ BATERY POSITIVE TERMINAL နႇင့္ BATTERY NEGATIVE TERMINAL ၾကားတြင္ရွိေနေသာ VOLTAGE ျခားနားမႈကို ဆိုလိုရင္းျဖစ္ျပီး LEAD-ACID BATTERY အတြက္ NOMINAL VOLTAGE မွာ 2V/Cell ျဖစ္ျပီး ( NiCd ) BATTERY အတြက္ NOMINAL VOLTAGE မွာ 1.2V/Cell ျဖစ္ပါသည္။
Numbers of Cells ( ပုံမွန္ တြက္ခ်က္ပုံ )
LEAD ACIDဆိုရင္ cell/Vtg က 2 V / cell ပါ Ni Cd ဆိုရင္ cell / Vtg က 1.2 V/ Cell ပါ ဒီေတာ့ 110 V DC SYSTEM မွာဆိုရင္ ( က်ေနာ္တို့ ၾကဳံဖူးသမွ်ကေတာ့ ) LEAD ACID သုံးရင္ 55 လုံး သုံးေလ့ရွိျပီး ၊ Ni Cd ဆိုရင္ 92 လုံး ( ၪပမာ ) သုံးေလ့ရွိပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ သက္ဆိုင္ရာ DC OUTPUT VOLTAGE ကိုလိုက္ျပီး BATTERY BANK MANUFACTURE / SUPPLIER က ဒီ WORKING VOLTAGE အတြက္ ဒီ BATTERY CELLS အေရ အတြတ္ကို အတိအက် တင္သြင္းေလးရွိပါတယ္၊
ဒီထက္ပိုျပီး ( INSTALLATION ျပဳလုပ္သူ အတြက္ မဟုတ္ဘဲ ) DESIGN တြက္ခ်က္သူေတြအေနနဲ႕ ထပ္မံစဥ္းစားရမွာက BATTERY CELL တခုရဲ့
• FULLY CHARGE ျဖစ္ေနေသာ အခ်ိန္မွာရွိေနႏိုင္ေသာ VOLTAGE ( MAXIMUM VOLTAGE )
• NORMAL OPERATION မွာျဖစ္ေနေသာ TERMINAL VOLTAGE နဲ႕
• FINAL အသုံးျပဳႏိုင္ေသာ ( CELL END VOLTAGE ) ကို
မိမိခြဲ႐ုံမွာတပ္ဆင္ထားေသာ DC သုံး ELECTRIC DEVICES မ်ား၏ ( အနည္းဆုံးနဲ႕ အမ်ားဆုံးလက္ခံႏိုင္ေသာ VOLTAGE ပမာဏ အတြင္းရွိေနေအာင္ ) WORKING VOLTAGE RANGE တနည္း VOLTAGE WINDOW အတြင္းရွိေနေအာင္ ၾကိဳတင္တြက္ခ်က္မွာယူသင့္ပါတယ္။ဒီလိုဘဲ တပ္ဆင္ BATTERY BANK နဲ႕ EQUIPMENT ၾကား ( အေဝးဆုံးရွိႏိုင္ေသာ အကြာအေဝးကို တြက္ခ်က္၍ DC LINE LENGTH / VOLTAGE DROP ကို ၾကိဳတင္စစ္ေဆးမွသာ ( CHARGER OUTPUT VOLTAGE ) နွင့္ SWITCHYARD အတြင္းရွိ GCB/ DS စေသာ EQUIPMENT မ်ားသို႔ေရာက္ရႇိ VOLTAGE ကို ႏိႈင္းယွဥ္စစ္ေဆးရမည္ျဖစ္သည္။
က်ေနာ့ရဲ့ အေတြ႕အၾကဳံအရ အခ်ိဳ႕ေသာ OUTDOOR GCB မ်ား၏ OPERATION MECHANISM / MOTOR မ်ား သည္ ၎တို႔သတ္မွတ္ထားေသာ DC WORKING VOLTAGE ( VOLTAGE WINDOW ) ၪပမာ + 10 % , - 15 % အတြင္းမရွိပါက မည္သို႔မွ်အလုပ္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိသည္ကို ေတြ႕ၾကဳံဖူးပါသည္။
ဒီလိုဘဲ ထြက္တဲ ႔ BATTERY VOLTAGE ကို BATTERY CELLS အလုံးေရနဲ႕ အတိုး အေလွ်ာ့ လုပ္လို႔ရႏိုင္ပါတယ္ ( BATTERY BANK ) ဘက္မွာပါ၊ ....တာရွည္နဲ႕ လုံးဝ မလုပ္သင္႔တာက BATTERY CHARGER ေတြရဲ႕ output voltage ေတြပါ ဓာတ္အားခြဲ႐ုံေတြမွာ သုံးတဲ႔ BATTERY CHARGER ရဲ႕ output voltage က လုံးဝ အတိအက်ပါ 110 V OUTPUT 30 A BATTERY CHARGER ဆိုရင္ 110 V ( ဒီေနရာမွာ FLOAT CHARGING / BOOST CHARGING ကို ခဏေမ့ထားပါ ) 110 V DC ဘဲ ထြက္ပါတယ္။
ေျပာခ်င္တာက 110 V DC CHARGER ကေန 230 V or တျခား DC OUTPUT Voltage rating တစ္ခု ထုတ္ယူဖို႔ဆိုတာက ( သတ္မွတ္မထားေသာ / ခြင့္ျပဳထားျခင္းမရွီေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ CHARGER ရဲ့ အတြင္းပိုင္း SCR MODULE မ်ား၊ FIRING ANGLE ကိုခ်ိန္ၫႇိေသာ ELECTRONIC DEVICE မ်ား ၊ ျပင္ပပစၥည္း ေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မရွိရင္ ) ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး၊ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့အျပင္ ဒီလိုနည္းလမ္းအားျဖစ္ DC Voltage rating ကို အတိုးအေလ်ာ့ မလုပ္သင့္ပါဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းေတာ့ အလုပ္ထဲက ညီေလးေတြကို ေျပာျပျဖစ္ပါတယ္။
Credit, google photo