Vatan ve Hürriyet Cemiyeti - 1
Mustafa Kemal; Harp Akademisi’nin son sınıfından, o yılın birincisi ve üç yılın beşincisi olarak 1904 yılı Aralık ayında mezun olmuştur. Gerek Harp Okulu gerekse Harp Akademisi yıllarında faaliyet gösteren, Mustafa Kemal’in başını çektiği ve Ali Fethi, İsmail Hakkı, Ömer Naci ve birkaç arkadaşlarını daha içeren gizli teşkilat nedeniyle Bekirağa Bölüğü Zindanı’nda aylarca hapsedildiklerinden daha önce bahsetmiştim. Bu faaliyetleri nedeniyle, her ne kadar Kurmay stajını Makedonya’da görmek istese de, Suriye – Şam’da bulunan 5.Ordu 30.Süvari Alayı’na gönderilmiş, bir nevi sürülmüştür. Yakın arkadaşı Ali Fuat (Cebesoy) ise yine 5.Ordu’ya bağlı olarak Beyrut’ta bulunan 3.Nişancı Taburu’na atanmıştır. Tayinleri 5 Şubat 1905'te yapılmıştır.
Üç Kurmay Subay; Mustafa Kemal, Ali Fuat (Cebesoy), Müfit (Özdeş), yanlarında birkaç Mümtaz Subay arkadaşları birlikte, soğuk ve karlı bir kış gününde İstanbul’dan yola çıkan Nemse Vapuru ile Beyrut’a giderler. Yolculuk sırasında soğuk havaya rağmen geminin güvertesinde sohbet ettikleri sırada Mustafa Kemal:
” Bizim için hayat yeni başlıyor…” diyecektir.Üç Kurmay Subay öncelikle 5. Ordu merkezinin bulunduğu Şam’a gidecekler, burada Müfit (Özdeş) 29. , Mustafa Kemal 30. Süvari Alayı’nda stajlarına başlarken, Ali Fuat (Cebesoy) Beyrut’a dönerek 3. Nişancı Taburu’nda staj görevine başlayacaktır.
O günlerde, Suriye’nin Havran bölgesinde yaşayan Dürziler sık sık Osmanlı’ya karşı ayaklanmaktadırlar. Bunun üzerine 29. ve 30. Alaylar büyük bir kuvvet halinde Mustafa Kemal ve Müfit Bey’e haber verilmeden harekete geçerler. Hem Mustafa Kemal hem Müfit Bey harekata dahil edilmeyerek bölükleri ellerinden alınır. İki Kurmay subay buna rağmen atlarına atlayarak kuvvete katılmaya karar verirler. Kuvvetler Şemiskin denen yerde ordugah kurarak son erine kadar herkes yerleşir. Bu büyük kuvvetin içerisinde hem aç hem açıkta kalan iki adam vardır.. Mustafa Kemal ve Müfit Bey. Subaylar onlarla ilgilenmez, yok sayarlar. Ancak gece yarısından sonra emirerleri iki komutanlarına kendi yattıkları yeri önerir ve saman doldurulmuş iki çuvalı onlar için yatağa dönüştürürler. İki Kurmay subay aç karınları ile saman dolu çuvalların üzerinde geceyi geçirirler. Ancak ertesi gün bir subay onları çadırına davet eder. İsyanın bastırılması sırasında gerçekleşecek bazı eylemleri anlatmamaları yönünde uyarılarda bulunur.
Peki Mustafa Kemal ve Müfit Bey’in bu tip bir duruma düşmelerinin sebebi nedir ? Öncelikle isyan bastırmakla görevlendirilen kuvvetler isyanı bastırmakla yetinmemektedirler. Girdikleri köylerde mümkün olan en büyük talanı yapmakta, köylülerden haksız vergi toplamaktadırlar. Kuvvetlere komuta eden Lütfi Bey, bu iki Kurmay subayın askerlik geleneği ile bağdaşmayan bu eylemlere göz yummayacaklarını bildiği için onları harekata dahil etmekten korkmuştur. Mustafa Kemal ve Müfit Bey kendi kararları ile kuvvete dahil oldukları zaman ise kendilerine yüklü miktarda altın teklif edilmiştir. Bunun üzerine ikili arasında şu konuşmalar geçer:
“Mustafa Kemal: Müfit sakın ha paraları almış olma?
Müfit: Hayır, elbette almadım.Mustafa Kemal: Müfit sen bugünün adamı mı olmak istiyorsun yoksa yarının adamı mı olmak istiyorsun?
Müfit: Elbette yarının adamı olmak istiyorum.
Mustafa Kemal: Elbette parayı alamazsın, ben de almadım ve alamam.”
Mustafa Kemal ve Müfit Bey bölgedeki bir Çerkez köyüne gidiyorlar. Köylü önce onları da soyguncu subaylardan sanıyor. Evlerine misafir ettikten sonra Mustafa Kemal’den hoşlanıyorlar. Onun her dediğini yapacaklarını ancak onları sömüren devlet idaresini dinlemeyeceklerini bildiriyorlar. Daha sonra Ordu bu köyün yok edilmesi emrini gönderiyor. Kuvvetler köy üzerine hareket ettiklerinde köyün savunma setleri kurduğunu ve Osmanlı kuvvetini yenebileceğini görüyorlar. Bunun üzerine Lütfi Bey çaresiz Mustafa Kemal’e başvuruyor. Mustafa Kemal ise köyü yok etmek istemiyor çünkü devrim namına köylünün gönlünü kazandığını ve bağlılıklarını aldığını biliyor. Komuta eden Mustafa Kemal kuvvetleri iki parçaya bölüyor. İlkini Mehmet Bey ile merkeze diğerini Müfit Bey ile aslında hücum edilemeyecek bir noktaya gönderiyor. Mehmet Bey köylüye esir olduğunda Mustafa Kemal köye giriyor ve onu gören köylü sevinçle etrafını sarıp “Sen ne dersen onu yapacağız” diyerek Mehmet Bey’i kurtarıyor.
Bu olayların ardından Mustafa Kemal ve Müfit Bey’in göz ardı edilemeyecek Kurmay Subaylar olduğu anlaşılmıştır. Lütfi Bey, Mustafa Kemal ve Müfit Bey bir gün Şam’da bulunan Hamidiye Çarşısı’nda dolaşırken, içerisine ancak iki üç adamın sığabileceği Tüccar Mustafa’nın (Cantekin) dükkanının önüne gelirler. Mustafa Kemal meraklı olduğu için dükkanın içini incelemeye koyulur. İçeride felsefeden tıbba, sosyalizmden devrime önemli Fransızca kitaplar görür. Bunun üzerine dükkan sahibine; filozof mu, doktor mu, tüccar mı olduğunu sorar. Dükkan sahibi tüccar olduğunu ve kitapların eskiden kalma kitaplar olduğunu söyleyerek geçiştirir.
Aradan günler geçtikten sonra Mustafa Kemal, Müfit ve Lütfi Beyler Şam’ın karanlık sokaklarından birinde bir kapıyı çalarlar. Kapıyı açan ev sahibi elinde lamba ile misafirlerini karşılayan Tüccar Mustafa’dır. Misafirlerine Tıbbiye son sınıfta iken giriştiği özgürlük mücadelesi sonunda yaşadıklarını anlatır. İhtilalin ve inkılabın yapılması düşüncesinden söz eder. Müfit Bey coşku ile destek verir. Lütfi Bey ise çoluk çocuk sahibi olduğu için fikri olarak tabi olmakla birlikte fiili olarak destek veremeyeceğini bildirir. Mustafa Kemal bunun üzerine Lütfi Bey’den, toplantıdan derhal ayrılmasını, bundan sonra konuşacaklarımızı dinlemeniz uygun değildir diyerek rica eder.
Lütfi Bey gittikten sonra Tüccar Mustafa ve Müfit Beyler devrim ve devrim yolunda ölmekten söz ederler. Mustafa Kemal şu karşılığı verir:
”Mesele ölmekte değil, ölmeden idealimizi yaratmak, yapmak ve yerleştirmektedir.”
O gün Şam’ın karanlık sokaklarından birinde bulunan bu evde Mustafa Kemal, Doktor Mustafa ve Müfit Bey devrim yolunda bir ışık yakmaya karar verdiler. Vatan ve Hürriyet adıyla bir cemiyet kurdular. Cemiyetin Beyrut şubesini kurmak üzere ise Ali Fuat (Cebesoy) ve birkaç arkadaşını görevlendirdiler.
Mustafa Kemal’in teşkilat düşüncesinin temellerinden daha önce bahsetmiştim. Askeri İdadi yıllarında başlayan, ilk meyvelerini Harp Okulu yıllarında veren, Harp Akademisi yıllarında ise Yıldız Sarayı’nın dikkatini ve hışmını çeken teşkilat kurma ve hürriyete kavuşma ideali için tüm bu yıllar boyunca arkadaşlarına telkinlerde bulunduğunu biliyoruz. Mustafa Kemal’e göre İstibdat yıkılacaksa bunun ön hazırlığını yapmak ve kuvvetli teşkilat kurmak için en müsait iklim öncelikle Makedonya’dır. Harp Okulu’nda mezun olup kıtalara gönderilen subay arkadaşlarına, görev yerlerinde birbirleri ile ve hürriyet düşüncesi çevresinde birleşecek kimselerle irtibat kurmalarını öğütlemiştir. Harp Akademisi’nden mezun olduğu zaman eğer ki Bekirağa Bölüğü Zindanı’na atılmasa ve Şam’a sürülmeseydi, önceden öğütlediği arkadaşları arasında bağlantı kurarak daha büyük sorumluluklar altına girecekti. Ancak Şam onu yıldırmadı ve nihayetinde Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni kurdu. Elbette çok iyi biliyordu ki Suriye çölleri devrimin olgunlaşması için elverişli değildi. Bu sebeple yeniden Rumeli ile irtibata geçmek zorunlu hale geliyordu.
Şimdiye kadar Mustafa Kemal’in Şam’a gelişini ve cemiyetin kuruluşundan önce gerçekleşen bazı önemli olayları inceledik. Okuyanları sıkmamak adına Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin bundan sonraki faaliyetlerini ikinci yazımda anlatmaya devam edeceğim. Zira cemiyetin önemli faaliyetlerine değineceğiz. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere..
Atatürk tüm yaşantısı bizler için ve dünya için örnek olunacak bir hayat sergilemiştir. Bizlere de en azından onun bıraktığı manevi değerlere sahiplenmek düşer.
Elbette katılıyorum.
Congratulations! This post has been upvoted from the communal account, @minnowsupport, by emirfirlar from the Minnow Support Project. It's a witness project run by aggroed, ausbitbank, teamsteem, theprophet0, someguy123, neoxian, followbtcnews, and netuoso. The goal is to help Steemit grow by supporting Minnows. Please find us at the Peace, Abundance, and Liberty Network (PALnet) Discord Channel. It's a completely public and open space to all members of the Steemit community who voluntarily choose to be there.
If you would like to delegate to the Minnow Support Project you can do so by clicking on the following links: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP.
Be sure to leave at least 50SP undelegated on your account.
Merhaba, ben @kusadasi ve @try-market küratörü olarak #tr ve #cointurk etiketlerinindeki kaliteli yazıları inceliyorum. Sonrasında bu yazılar @kusadasi veya @try-market tarafından upvote ediliyor. @kusadasi ve @try-market #tr etiketinin daha yukarılara çıkması için çok büyük bir çaba içerisindedir. Tabii ki bu ilerleyişin kaliteli yazılarla olması yönünde çaba harcıyoruz.Paylaşımlarınıza 'cointurk' etiketini ekleyerek @kusadasi ve @try-market tarafından desteklenmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca, sürekli olarak @kusadasi tarafından düzenlenen projeler ve discord kanalımızda anlık yarışmalar mevcuttur.
Katılmak isterseniz discord kanalımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Elinize sağlık güzel bir yazı olmuş. Bir sonraki yazınızda tercih ederseniz, 'cointurk' etiketini kullanmanız ailemizi daha da büyütecektir.
Teşekkür ederim.