LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI

Mudanya dan 1 hafta sonra 3 müttefik devlet, ayrıca Japonya adına da yaptıkları bir girişimle Ankara ve İstanbul hükümetlerini doğuya kesin bir barış getirmek amacıyla Lozan da görüşmelere davet ettiler.

Türk tarafının Temsili Sorunu ve Çözümü:Saltanatın Kaldırılması

Ankara, işgal altında bulunan İstanbul daki bir hükümetin Türkiye yi hiçbir zaman temsil edemeyecegini işin başından beri açıklamıştır.Ulusun egemenliği tezine dayanan ve kurtuluş savaşını kazanmış bir rejim olarak; bireysel otoriteye dayanan ve kurtuluş savaşına asker göndermemiş bir rejimle siyasal otoriteyi paylaşmaya niyetli olmadıgı gibi, uluslar arası planda temsil edilmeyi paylaşmaya özellikle niyeti yoktu.

Bu sırada, İstanbul hükümetinden bir yazı geldi.Ankara hükümetinin bir temsilci seçip göndermesi, eğer göndermeyecekse kendilerinin Ankara için bir temsilci seçip gönderecekleri Sadrazam Tevfik Paşa nın imzasıyla bildirildi.29 Ekim 1922 tarihli bu yazı, zaten Cumhuriyeti ilan etmeye kararlı olan Mustafa Kemal tarafından iyi değerlendirildi.Arkadaşları ile birlikte TBMM ye bir önerge vererek ‘’Osmanlı devletinin yıkıldığına ve yerine yeni bir Türk devletinin doğduğuna’’ ilişkin bir karar almasını istedi.

Komisyon 2 maddelik bir yasa tasarısı hazırladı.Tasarının birinci maddesi, saltanat kaldırılmıştır terimini kullanmadan saltanatı kaldırıyordu. İkinci maddesi ise halifenin Osmanlı hanedanı arasından TBMM tarafından seçileceğini bildiriyordu.Tasarı 1 Kasımda onaylanarak kabul edildi.

Çağrılan devletler ve Türk heyeti

Ankara'nın konferans yeri olarak İzmir'i önermesi, yeterli haberleşme ve altyapısının bulunmadığı gerekçesiyle kabul edilmeyince toplantının Lozanda yapılması kararlaştırıldı.Mustafa Kemal yeteneğine inandığı İsmet paşayı göndermek istediğinden,TBMM Yusuf Kemal bey'in yerine İsmet Paşayı dış işleri bakanlığına getirdi ve baş delege olarak atadı.

Konferansa katılacak devletler şöyle sınıflandırılır:

1)Çağrıyı yapanlar: İngiltere,Fransa,İtalya ve Japonya

2)Tüm görüşmelere çağrılanlar: Bir yanda Yunanistan,Romanya,Sırp-Hırvat-Sloven devleti,ABD diğer yanda Türkiye.

3)Boğazlar rejimi konusunda çağrılan Rusya Sosyalist Federatif Sovyet Cumhuriyeti ve hem boğazlar rejimine hemde Trakya sınırına ilişkin olarak çağrılan Bulgaristan.

4)Ticaret ve yerleşme gibi belli konularla ilgili olarak çağrılan Belçika ve Portekiz.
Konferansa katılan Türk heyeti, baş delege İsmet Paşa'nın yanı sıra esas olarak 2 delegeden, sağlık bakanı Dr.Rıza Nur ve eski maliye bakanı Hasan Saka bey den oluşuyordu.Ayrıca heyette 21 danışman 2 basın danışmanı 1 danışman ve genel sekreter 1 mütercim ve 8 katip olmak üzere 33 kişi bulunmaktadır.

---

_{Image Source}