Yıldızların Olmadığı Bir Gökyüzü Mümkün mü?
Hayal edin tek bir yıldız yok gökyüzü simsiyah ve görebildiğimiz yegane şey ay ve bikaç gezegen. Bu nasıl olur canım Samanyolu galaksisinde yüzbinlerce hatta milyonlarca yıldız var. Birini görmesen birini görürsün.
Güneşimiz saatte 800 bin km hızla giderken bizide peşinde sürükler. Bi turunu 230 milyon yılda tamamlar ve bu hareketi sırasında gaz ve toz bulutlarından oluşan nebulaların içinden geçer. Güneşimizin bu yörüngesini şu postta yazdım oradan bakabilirsiniz. Şu an içinde bulunduğumuz gaz ve toz bulutuna yerel yıldızlar arası bulut olarak adlandırılıyor. Bu bulutun yoğunluğu santimetreküpte 0.26 atom oldukça düşük bi yoğunluk olduğu için gökyüzünde yıldızları görebiliyoruz. Bu bulutumsu gaz ve tozun içinden çıkmamız 10-20 bin yıl sürecek. Ama güneşimiz her zaman böyle nispeten seyrek yoğunlukta bulutların içinden geçmez. Yüksek yoğunluklu bölgelerde mevcuttur. Santimetreküp başına 100-1000 atom yoğunluğundaki bölgeler.
image source
Yukarıdaki görsel yıldızsız bi gökyüzünü gösteriyor. Düşünün bu gökyüzü binlerce hatta milyonlarca yıl sürüyor. O kadar fazlamı peki bu yoğunluk? Bi santimetreküp yaklaşık bi kibrit kutusu kadar. Bi atom ise çok çok küçük bi bardak suda 6.685.500.000.000.000.000.000.000 tane molekül vardır. Bu sayı insanlık tarihi boyunca üretilen tüm buğday tanelerinden daha fazladır. Evet binlerce yıl dünyanın her yerinde üretilen buğdayları tane tane saysanız bu sayıdan daha düşüktür. Nasıl oluyorda bi bardak suyun arkasındaki ışığı görürken santimetreküpte 1000 atom olan nebulanın içinden geçerken yıldızları göremeyeceğiz?
Güneş ışığı denizlerde 200 metreye kadar ulaşır budan daha derin yerler zifiri karanlıktır. Şimdi yoğun gaz bulutunu düşünün yüzlerce binlerce milyonlarca hatta trilyonlarca kilometre. 1977 yılında fırlatılan voyager 1 uydusu saatte 62136.7 km/saat hızla giderek henüz güneş sistemi dışına çıkmıştır. Yolculuğunu bu hız ile 40 yıl 9 ay 2 gündür sürdürüyor. Işık hızı ile ifade edersek sadece 37 ışık dakikası uzakta. Bu bahsettiğim yoğun gaz bölgesinin kalınlığı 1-2 ışık yılı. Voyager 1 uydusunun gittiği mesafenin 30 000 katı genişliğinde bi gaz bulutu. Şimdi alttaki görsele bakalım.
image source
Bu görselde sarı nokta güneş vogayer 1 uydusunun uzaklığı 1 cm 30 000 katı mesafe 300 metre yapıyor. Yani bu sarı noktadan 300 metre ötesine kadar gaz ve toz. Sanırım işin boyutu biraz kavranabilmiştir. Bu görsele göre en yakın yıldız 600 metre uzaklıkta küçük bi led lamba kadar ışık yayıyor.
Eğer insanlık güneşimiz böyle bi bölgeden geçerken ortaya çıksaydı hiç yıldız görmediğimiz için güneşimizin bi yıldız olduğunu hiçbir zaman anlamayacaktık. Yıldızlara bakarak yön bulanlarda olmayacağı için denizcilik hiç gelişmeyecekti. Uygarlık yerinde sayacaktı belkide. Zihinsel atılımlar hiç olmayacaktı. Gökyüzü merak edilen bi yer olmayacaktı teleskoplar ve gözlemler hiç yapılmayacaktı. Hala dünyayı tek gezegen sanacaktık. Çünkü evren hakkındaki tek bilgimiz sadece bi kaç noktadan ibaret olacaktı.
Denizin ortasında, etrafta hiç ışık kirliliği yokken yıldızlar o kadar güzel gözüküyorlar ki.
Bu bahsettiğiniz şeyleri resmen bir masal gibi okudum.
Bir de bunları okudukça, evrende ne kadar küçük bir yere sahip olduğumuzu hatırladım.
Bilmem haberiniz var mı ama arkadaşlar -turkcebilim- etiketini kullanıyorlar ve tam ona göre bir makale olmuş aslında, sondaki uzay etiketi yerine falan kullanabilirsiniz.
Bu postu yazarken kaptan olduğun için aklımada geldin aslında denizciler eskiden yıldızlara bakarak yön bulurmuş. Bu postumda bahsetmiştim. İlgimi çekti bu etiket hemen değiştirdim bende. Bu etikette çok post yazacağım sanırım.
Evet hala buluyoruz :) üniversitelerde dersi var bunun, göksel seyir diye geçiyor :)
İyi ki Venüs'te değiliz o zaman. Bildiğim kadarıyla etrafını saran bulutlar yüzünden Venüs'ün yüzeyinden yıldızlar görünmüyor. Galiba Jupiter de aynı dertten mustarip; gerçi oradan görünüyor olabileceğine dair fikirler de var.
Aslında her ikisi de kesin bilgi diil, yaymayalım.
Şimdi çok merak ettim bu postu okuyunca; acaba güneşimiz uzayda ilerlerken ne zaman bu yoğunlukta bir gaz ve toz yığını bölgesine girecek acaba? Bir de böyle bir şey daha önce olduysa muhtemelen insan türünün bir kısmı böyle bir dönemde yaşamış olabilir mi acaba? Bilgiler muhteşem. Lütfen bu şekilde devam...
Bu yazı Curation Collective Discord Sunucusunda küratörlere önerilmiş ve manuel inceleme sonrasında @c-squared topluluk hesabından oy ve resteem almıştır.
This post was shared in the #turkish-curation channel in the Curation Collective Discord community for curators, and upvoted and resteemed by the @c-squared community account after manual review.