Bilimsel Yayıncılıkta Orvium ve Blockchain

carpgoth (50)in #blockchain • 6 years ago (edited)

Bilimsel yayıncılık edebi yayıncılıktan çok daha ciddi prosedürleri olan ve uygulama stratejilerini bilimsel dünyanın belirlediği bir sektördür. Özellikle son yıllarda akıllı telefonlarla internetin ulaşmadığı hiçbir mecra kalmamışken teknolojinin baş döndürücü hızı sayesinde bilimsel yayıncılık karını katlayarak en karlı iş alanlarından birisi olduğunu göstermiştir. Teknoloji piyasasındaki birçok büyük şirket bilimsel yayın üzerine çalışan firmalar tarafından kar marjı olarak resmen geçilmiş durumdadır. Tabii hepimizin bildiği bir gerçek var ki o da eğer işin içine para ve kar gibi kavramlar girerse iş olması gerektiği gibi üretim katma değeri yaratmak yerine sadece elde edilecek kara endekslenir. Bu da işin kalitesini düşürür. Aynı şey bilimsel bilgi içinde geçerli olmak zorundadır. Sonuç olarak bilimsel yayın yapan firmalar en çok kar getirecek yöne doğru ilerleyerek bilimsel alanlara fırsat eşitliği sağlamayarak hâlihazırda adaletsiz bir yayıncılık politikasına zaten yürütmekteler. Bilimsel yayıncılar kurdukları adaletsiz bir ödeme sistemi sayesinde hükümetlerin ve araştırma kuruluşlarının finanse ettiği araştırmalar sonucu ortaya çıkan yayınları tekrardan hükümete ve üniversitelere geri satıyorlar. Bu sayede hem maliyetler artıyor hem de bu boşa giden paralar yüzünden başka araştırmalar ret yiyebiliyor. Bilimsel yayıncılık oligarşik bir kapanın içinde debelenip durmakta. Bilimin gelişmesi için çok önemli olan bilginin yayılmasını resmen engelleyen bir ekosistem yaratılmış durumda. Bürokrasi çarkının içinde ezilen bilimin kurtarılması gerekli, çünkü bilimsel yayıncılar araştırma maliyetlerine katkıları olmadığı gibi birde otorite olup bu yayınları incelemesini yaparak tekelleşme yolunda emin adımlarla yürümekte. Yüksek yayın maliyetleri birçok araştırmayı daha başlamadan tozlu sayfaların arasına itmekte. Normal yayıncılıkta telif hakları yazarlara ait olduğunu hepimiz biliyoruz. Peki ya bilimsel yayıncılıkta nasıl? Tabii ki tam tersi bilimsel yayıncılar bilimsel yayınların telif haklarını da ellerinde tutmaktadırlar. Ayrıca yaptıkları ön yargılı ve taraflı değerlendirmeler kesinlikle bilimsel araştırmaların nesnelliğine ve şeffaflığına aykırı bir tutum sergilemektedir.

Geleneksel metodolojinin bu durumu çözmekte yetersiz kalması yenilikçi ve oyunun kurallarını baştan yazan yöntemlere başvurulmasını artık gerekli kılmaktadır. İşte bu durumda blockchain tabanlı bir platform kurarak bilimsel yayıncılığı merkezisizleştirmek en mantıklı çözüm yolu olacaktır. İşte bu konuda elini taşın altına koyan bir proje çıkagelmiştir bile. Onun adı Orvium. Orvium, piyasaya hâkim olan verimsiz altyapıyı yıkmayı ve bilimsel yayıncılığın dünya çapında kötüye giden kalitesini ve etkinliğini üst seviyelere çıkarmayı amaçlamaktadır. Orvium bilimsel yayınlarda araştırma topluluklarının tercih edeceği önde gelen bir platformu hayata geçirecektir.

Orvium, en son teknolojileri sistemine entegre ederek güçlü bir platform kuracaktır. Zaten herkesin bildiği akıllı sözleşmelerin dışında merkezisizleşmiş depolama çözümleri, (araştırma verileri ve sonuçları arasında entegrasyonu kurmak için) büyük veri analizi ve bulut bilişim gibi yenilikçi teknolojilerini araştırma verilerini ve sonuçlarını işlemek için kullanarak ön yargıların ve saptırmaların olmadığı bilimsel bilginin hâkim olduğu eşitlikçi bir platform oluşturmakla problemlerin aşılacağına inanmaktadır. Orvium bilimsel araştırmaların sırtında bir kambur olmayı değil ayakları altında kaldıraç olmayı isteyen bir projedir.

Bilimsel makaleler Orvium sistemine girdiği an Proof of Existence sayesinde var olarak platforma dâhil olacaklardır. Sanırım Orvium’un sağlayacağı en önemli şey telif hakları ve lisansların yazarlara ait olmasını sağlayacak olmasıdır. Böylece bilimsel yayıncıları hegemonyası biraz olsun kırılacaktır. Ayrıca daha makul yayın ve erişim maliyetleri sayesinde tekelleşme tarihin tozlu sayfalarına gömülecektir. Merkezi olmayan dergiler oluşturabilmek için gereken altyapı bilimsel araştırmacıların ellerinin altında olacaktır. Orvium açık kaynak kodlu bir altyapı geliştirmiştir. Orvium’un bu prensibi tüm platforma yayması fikir özgürlüğüne verdiği değeri göstermektedir. Mevcut düzene ait uygulamalar intihal, fikri mülkiyet hırsızlığı gibi konularda sınıfta kalmıştır. Belki de mevcut olanın işine geldiği için böyle çarpık bir düzen devam ediyor. Orvium ve Orvium Token (ORV) yeni bir şeyler inşa etmek için buradadır.

Özgür bir ortam bilimsel gelişimin olmazsa olmazıdır. Asıl önemli olan nokta daha iyi bir sistem ortaya çıkarmanın formülünün eski olanı güncellemek yerine eski olanı tamamen yıkmak olduğudur. Orvium bu konuda bir adım önde olan bir proje ve bu potansiyel umarım değerlendirilecektir.