Light
image source:(google)
လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္၏အေၾကာင္းကို နားမလည္စဥ္ ေရွးပေဝသဏီ ကပင္ Electric Fish ဟုေခၚသည့္ လွ်ပ္စစ္စက္ကြင္းကို ႐ုတ္တရက္ထုတ္လြတ္ႏိုင္သည့္ ငါးမွတဆင့္ Electric Shock ကိုလူသားတို႔ သိရွိနားလည္ ခံစားခဲ့ၾကသည္။ ဘီစီ ၂၇၅ဝ တြင္ေတြ႕ရွိရေသာ ေရွးေဟာင္းအီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႔၏ မွတ္ရာမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္စစ္ငါးတို႔ကို ႏိုင္းျမစ္ဝွမ္းမွ မိုးႀကိဳးပစ္သူမ်ားဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထိုငါးမ်ားကို ငါးအေပါင္းတို႔၏ဘုရင္ဟုေတာင္ တင္စားထားပါသည္။ ထိုလွ်ပ္စစ္ငါးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ားကို ေရွးေခါမမွတ္တမ္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ေရာမမွတ္တမ္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ အာေရဗ်မွတ္တမ္းမ်ားတြင္လည္း ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ Mediterranean ေခတ္ဝန္းက်င္တြင္ရွိခဲ့ေသာ တခ်ိဳ႕ေသာလူအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ဖန္ေခ်ာင္းျဖင့္သိုးေမြးကိုပြတ္တိုင္ျခင္းျဖင့္ တည္ၿငိမ္လွ်ပ္စစ္ ရေၾကာင္း ကိုလည္းသိရွိခဲ့ၾကသည္။ ဂရိေတြးေခၚပညာရွင္ ေသလိ သည္ တည္ၿငိမ္လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စမ္းသပ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုျပဳလုပ္ခဲ့ကာ ပြတ္တိုက္အား သည္ ပယင္း ကို သံလိုက္ အျဖစ္ေျပာင္းလဲေပးသည္ဟုယူဆခဲ့ေလသည္။
ပြတ္တိုက္မႈေၾကာင့္ ဖန္ေခ်ာင္းသည္ သံလိုက္ျဖစ္လာသည္ဟူ၍ ယူဆေသာ ေသလိ၏အယူအဆသည္ မွားေသာ္ျငားလည္း၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္သံလိုက္ႏွင့္ လွ်ပ္စစ္တို႔ဆက္စပ္မႈရွိသည္ဟု သီအိုရီ မ်ား သည္သက္ေသမ်ားႏွင့္တကြေပၚထြက္ခဲ့ေလသည္။ ၁၉၃၆တြင္ အီရတ္ႏိုင္ငံ ဘတ္ဒက္ၿမိဳ႕ေတာ္အနီးရွိ Ctesiphon ေရွးေဟာင္းတူးေဖာ္ေရးဆိုဒ္ တြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ေသာ Baghdad Battery မ်ားကိုသုံးသပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေရွးေဟာင္း ပါးရွန္း လူမ်ိဳးမ်ားသည္လည္း ေ႐ြရည္စိမ္ျခင္း Electroplating ကို တတ္ကြၽမ္းသည္ဟု ယူဆရပါသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ခရစ္ႏွစ္ ၁၆ဝဝ ေလာက္အထိ မည္သူမွ တိတိက်က် ေရေရရာရာ မေလ့လာခဲ့ေပ။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၆ဝဝ ေလာက္တြင္မွ အဂၤလိပ္ဆရာဝန္William Gilbert သည္ လွ်ပ္စစ္ႏွင္သံလိုက္ကို စတင္ေလ့လာခဲ့ကာ Loadstone Effect ႏွင့္ ပယင္း ႏွင့္သိုးေမြးပြတ္တိုက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ တည္ၿငိမ္လွ်ပ္စစ္ တို႔သည္ မတူညီေၾကာင္းကို ခြဲျခားျပသခဲ့ပါသည္။ Dr.Gilbert ရွာေဖြေတြ႕ရွိေသာ တည္ၿငိမ္လွ်ပ္စစ္သည္ ပယင္းကို ပြတ္တိုက္ေသာ အခါတြင္ ယင္းတည္ၿငိမ္လွ်ပ္စစ္ ျဖစ္ေပၚသည့္အတြက္ လွ်ပ္စစ္ကို လက္တင္ဘာသာ ျဖင့္ ပယင္းႏွင့္တူေသာအရာ electricus ဟု Dr.Gilbertမွ နာမည္ေပးကာ၊ ထိုမွတဆင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာ Electric ဟုပင္ေခၚေဝၚခဲ့သည္။ထို႔ေနာက္ပိုင္း ၁၇ရာစု မွ ၁၈ရာစုဦးအထိ Otto von Guericke ၊ Robert Boyle ၊ Stephen Gray ၊ C. F. du Fay စေသာပညာရွင္မ်ားသည္ ဆက္လက္ေလ့လာခဲ့ၾကသည္။ ၁၈ရာစုတြင္ Benjamin Franklinသည္ ရွိသမွ်ကိုေရာင္းခ်ေပါင္ႏွံကာ အရင္းျပဳၿပီး လွ်ပ္စစ္ ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သုေသသနလုပ္ငန္းမ်ားကို အင္တိုက္အားတိုက္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၇၅၂ဇြန္လတြင္ ဖရန္ကလင္းသည္ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ယင္းစမ္းသပ္မႈႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဖရန္ကလင္း လည္းနာမည္ႀကီးခဲ့သည္။ ဖရန္ကလင္းသည္ စိုစြတ္ေနေသာစြန္တစ္ခု၏ႀကိဳးတြင္ ေသာ့တစ္ေခ်ာင္းကိုတပ္ဆင္ကာ မိုးတိမ္ရွိရာသို႔လြတ္တင္ခဲ့သည္။ မီးဖြားမ်ားသည္ ဆက္ခါဆက္ခါ စိုစြတ္ေသာႀကိဳးမွတဆင့္ ေသာ့သို႔လည္းေကာင္း ၊ ထို႔ေနာက္ လက္သို႔လည္းေကာင္း ကူးလာသည္။ တနည္းအားျဖင့္ short circuit ျဖစ္လာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းနည္းျဖင့္ ဖရန္ကလင္းသည္ လွ်ပ္စီးလက္ျခင္းသည္ တည္ၿငိမ္ လွ်ပ္စစ္ျဖစ္ေၾကာင္းကို အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
၁၇၉၁တြင္ Luigi Galvani သည္ Bioelectricity ကိုရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ နာဗ္ဆဲလ္ (Nerve Cells) မ်ားမွ ႂကြက္သား (Muscles) မ်ားသို႔ အခ်က္ျပသတင္းေပးပို႔ရာတြင္ အသုံးျပဳသည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို Bioelectricity ဟုေခၚသည္။ Alessandro Volta သည္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈ဝဝေလာက္တြင္ ေၾကးနီ(Copper) ႏွင့္ သြပ္(Zinc) မ်ားကို အသုံးျပဳျခင္းအားျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လြတ္ႏိုင္ေသာ ပင္မဓာတ္အိုး (Primary Cell) အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည့္ ဗိုလတိတ္ဓာတ္အိုး (Volta Cell) ကိုတည္ထြင္ခဲ့ပါသည္။ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ (Electromagnetism) သီအိုရီကို ၁၈၁၉ ႏွင့္ ၁၈၂ဝ ဝန္းက်င္တြင္ Hans Christian Orsted ႏွင့္ အင္ဒရီး မယ္ရီ အမ္ပီယာ တို႔ကေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါသည္။ မိုက္ကယ္ ဖာရာေဒး သည္ ၁၈၂၁တြင္ လွ်ပ္စစ္ေမာ္တာ (Electric Motor) ကိုတည္ထြင္ခဲ့ပါသည္။ ေဂ်ာ့ ဆိုင္မြန္ အုမ္း သည္သခ်ၤာ နည္းျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ပတ္လမ္း (Electric Circuit) မ်ားကို သ႐ုပ္ခြဲႏိုင္သည့္ အုမ္းဥပေဒ (Ohm's Law) ကို ၁၈၂၇ တြင္ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါသည္။ ဂ်ိမ္းစ္ မက္စ္ဝဲ သည္ ၁၉၆၁ ဝန္းက်င္ေလာက္တြင္ လွ်ပ္စစ္ (Electricity) ၊အလင္း (Light) ႏွင့္ သံလိုက္(Magnet) တို႔၏ ဆက္စပ္မႈကိုေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉ရာစုေလာက္တြင္ေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို ပညာရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ေလ့လာခဲ့ၾကပါသည္။
Congratulations, your post had been chosen by curators of eSteem Encouragement program. Feel free to join and reach us via Discord channel if you have any questions or would like to contribute.
Also,
CREATING YOUR PROFILE IS EASY! JUST FOLLOW THE STEPS HERE ☜(ˆ▿ˆc)
You can trade your earned credstars for SBD!
Congratulations @epm! You have completed the following achievement on the Steem blockchain and have been rewarded with new badge(s) :
Click on the badge to view your Board of Honor.
If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word
STOPCongratulations! This post has been upvoted from the communal account, @minnowsupport, by epm from the Minnow Support Project. It's a witness project run by aggroed, ausbitbank, teamsteem, someguy123, neoxian, followbtcnews, and netuoso. The goal is to help Steemit grow by supporting Minnows. Please find us at the Peace, Abundance, and Liberty Network (PALnet) Discord Channel. It's a completely public and open space to all members of the Steemit community who voluntarily choose to be there.
If you would like to delegate to the Minnow Support Project you can do so by clicking on the following links: 50SP, 100SP, 250SP, 500SP, 1000SP, 5000SP.
Be sure to leave at least 50SP undelegated on your account.