Tarkovsky Açmazı: Kişisel Bir Not

Çok büyük beklentilerle, adeta bir ayine dönüştürerek, dikkatle izlemeye koyuldum. İlk kez de değil hani. Offret'i üçüncü izleyişim. Ne var ki, meşrep uyuşmazlığı yine, yeniden su yüzüne çıktı. Stalker'a bir şans daha verilebilir Tarkovski'yle mesafeyi büyütmemek adına. Fakat sinemanın farklı bir dili olmalı diyesi geliyor insanın.

Tamam metafizik hakikatler var Tarkovsky filmlerinde, söz konusu olan da düşünür bir sinemacı kabul ediyorum. Ama bir de sinemanın gündelikliği var. Hem sinema formunda düşünsen bile bu formda farklı bir biçimde düşünmenin başka yolları da var gibi geliyor bana. Sözgelimi Andrey Zvyagintsev'nin Leviathan filmi. Orada da büyük varoluşsal, metafizik hakikatler var. Ama bunlar "gündelik yaşam" formunda, bundan hiç de ayrıksı durmayan bir biçimde işleniyor. O metafizik hakikatler gündelik deneyimin içerisinde açığa çıkıyor.

Tarkovsky sinemasıyla olan meşrep uyuşmazlığım galiba Semih Kaplanoğlu sinemasıyla olan meşrep uyuşmazlığımın nedenleriyle de çok benzer nedenlerden oluşuyor. Aynı şey onda da geçerli çünkü. Kaplanoğlu sineması şu temel üzerinde inşa edilmiş gibi duruyor: "Biz Doğulu kavimler zamanı yavaş bir ritimde yaşarız, Batılılardan en önemli farkımız da bu". Eee? Bunu illa kör gözüm parmağına sinemanın kurgusal zamanını karnımıza kramp girecek bir yavaşlığa hapsederek mi ortaya koyabiliriz sadece? Yok mu başka yolları? Ayrıca sinemanın Doğu-Batı dikotomisi dışında bir sözü yok mu?

Lafın kısası, bu açmazı bir türlü çözemiyorum kafamda. Bir yanda "sinemanın gündelikliği", diğer yanda hakikaten büyük bir yönetmen olan Tarkovsky. Galiba bu açmazı olduğu gibi bırakmak, böyle kabul etmek yapılacak en iyi şey.