nကမၻာဘယ္တုန္းကျဖစ္ေပၚခဲ့သလဲ? ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚခဲ့သလဲ? အပိုင္း(၁)

လူသားေတြရဲ႕ မွီတင္းတည္မွီရာ ဒီကမၻာႀကီးဘယ္လိုျဖစ္တည္လာခဲ့သလဲ ဆုိတာ လူသားတိုင္းသိခ်င္ၾကမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ စာေရးသူတုိ႕ရဲ႕ ကမၻာႀကီးဟာ လူသားေတြအတြက္ အဖိုးအတန္ဆံုးနဲ႕ အေရးအႀကီးဆံုး ေရွးေဟာင္းပစၥည္းႀကီးပါပဲ။ စာေရးသူတုိ႕ဟာ ပစၥည္းတစ္ခုခု သို႕မဟုတ္ ေနရာတစ္ေနရာရာ ကုိ သက္တမ္းၾကာျမင့္လာေလ သမုိင္းတန္ဖိုး ျမင့္လာေလေလ ဆုိၿပီး ေရွးေဟာင္းပစၥည္းအေနနဲ႕ တန္ဖိုးထား ထိန္းသိမ္းတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာေရးသူတုိ႕ရဲ႕ ကမၻာႀကီးကိုေရာ တန္ဖိုးထား ထိန္းသိမ္းမိၾကရဲ႕လား။

လူသားအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ကမၻာေပၚမွာေနၿပီး ကမၻာကိုဖ်က္ဆီးမယ့္ အျပဳအမွဳေတြ ၊ ကမၻာကို ဖ်က္ဆီးမယ့္ product ေတြ တီထြင္မႈေတြ တစ္ခုၿပီး တစ္ခု လုပ္လာေနၾကတာဟာ အရိပ္ေနေန အခတ္ခ်ိဳးခ်ဳိး လုပ္ေနခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္ပါလား ။ဒါ့ေၾကာင့္ ခု စာေရးသူတုိ႕ ရပ္တည္ေနတဲ့ ကမၻာေျမႀကီးဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ ခက္ခက္ ခဲခဲ နဲ႕ အခ်ိန္အၾကာႀကီးယူၿပီး ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ရသလဲဆုိတာကို သိထားသေလာက္ ေ၀မ်ွေပးခ်င္ပါတယ္။

Credit-image-source
အခု ကမၻာႀကီးရဲ႕သက္တမ္းကို ပ်ွမ္းမ်ွေျပာရရင္ သန္းေပါင္း ေလးေထာင္ေက်ာ္သြားၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ကမၻာဟာ ကမၻာရယ္လို႕ မျဖစ္ေပၚခင္မွာ ဘာေလးျဖစ္ခဲ့မယ္ထင္ပါသလဲ။ စပ္စုၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

Credit-image-source

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္းေပါင္း ေလးေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က ေန လို႕ စာေရးသူတုိ႕ေခၚတဲ့ မီးလွ်ံလံုးႀကီးရွိတယ္။ အဲ့ဒီေနဟာ အားလံုးသိၾကတဲ့အတုိင္း အလြန္ပူတဲ့ မီးလွ်ံလံုးႀကီးျဖစ္ေပမယ့္ သူ႕ရဲ႕ ပတ္ပတ္လည္ကုိ ဖုန္မွဳန္႕တိမ္တုိက္ေတြ ၀ုိင္းရံလွည့္ပတ္ထားျခင္းခံရတယ္…အဲ့ဒီ့၀န္းရံေနတဲ့ ဖုန္ထုႀကီးဟာ အလြန္အင္မတန္ ေသးငယ္လွတဲ့ အမွဳန္ငယ္ေလးေတြနဲ႕ minerals ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာနဲ႕ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး ေအးစက္ေနတယ္တဲ့ အံ့ၾသစရာပါပဲ။

Credit-image-source

အဲ့လုိ လွည့္ပတ္ေနၾကတဲ့ အမွဳန္ငယ္ေလးေတြနဲ႕ minerals ေတြအခ်င္းခ်င္းကလည္း အႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ထိမိ တုိက္မိၾကတယ္ ။သို႕ေသာ္ ဒီလုိ မုိင္ခရုိစကုပ္နဲ႕ၾကည့္မွျမင္ႏုိင္တဲ့ အမွုန္ငယ္ေလးေတြ ဘယ္လုိတုိက္မိ၊ ဘယ္လုိေပါင္းစညး္ၿပီး ကမၻာၿဂိဳလ္အရြယ္အစားရွိတဲ့ အေပါင္းအစုတစ္ခု အျဖစ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆုိတာကို ကနဦးအစက ဘယ္သိပၸံပညာရွင္က မွ မမွန္းစတတ္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒီလုိအေျဖမထုတ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ပုစၦာဟာ အာကသယဥ္မွဴးတစ္ေယာက္ရဲ႕ သိခ်င္စိတ္နဲ႕စမ္းသပ္လိုက္တဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္အေသးေလးေၾကာင့္ အေျဖရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ ကုိစူးစမ္းဟာ ကမၻာ့ဆြဲအားမရွိတဲ့ အာကာအာကသထဲမွာ အရာ၀တၱဳေတြဟာ ဘယ္လုိပံုသဏန္ရွိသလဲဆုိတာကုိ သိခ်င္တဲ့အတြက္ ရုိးရွင္းတဲ့စမ္းသပ္မွဳေလးေတြျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီ့စမ္းသပ္မွဳေတြထဲကမွ ပလက္စတစ္ေလေဖာင္းအိပ္တစ္ခုထဲကုိ ဆားေတြထည့္ၿပီး ပလက္စတစ္အိပ္ကုိ လွဳပ္ခါၾကည့္တဲ့အခါမွာ ဆားအမွဳန္ေလးေတြဟာ တစ္ခုနဲ႕တစ္ခု စတင္ပူးကပ္လာၿပီး ဆားအစုအေ၀းေလး ျဖစ္သြားတယ္ အဲ့ဒီ့ဆားအစုအေ၀းေလး ကုိ ကြဲထြက္မသြားေအာင္ electric charges က တြဲစပ္ေပး လုိက္တာ ျဖစ္တယ္ ၊ ဒီ သာမန္စမ္းသပ္ခ်က္တစ္ခုကေန သိပၸံပညာရွင္ေတြဟာ အေစာပုိင္းက အေျဖမရွာတတ္ခဲ့တဲ့ ပုစၦာကုိရွင္းလင္းသေဘာေပါက္သြားခဲ့တယ္ ။ဒီေနရာမွာ ဆားပြင့္ေလးေတြဟာလည္း mineral တစ္မ်ိဳး ပဲဆိုတာကိုေတာ့ အားလံုးသေဘာေပါက္ၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဆုိလာစနစ္ထဲမွာ ေျမာပါေနတဲ့ mineral မွဳန္ေလးေတြနဲ႕ solar dust ဖုန္မွဳန္႕ေလးေတြဟာ ဒီသေဘာအတုိင္း ႏွစ္သန္းေပါင္းေထာင္ခ်ီအခ်ိန္ယူၿပီး တျဖည္းျဖညး္ေပါင္းစည္းလာခဲ့ၾကတာဟာ ခုစာေရးသူတုိ႕ ေနထုိင္ရာ ကမၻာႀကီးရဲ႕ အရြယ္အစား ေရာက္တဲ့အထိပါပဲ။ ခုခ်ိန္ထိလည္း က်န္ရွိေနေသးတဲ့ အမွုန္ငယ္မ်ားစြာ ေက်ာက္တံုးေပါင္းမ်ားစြာဟာ ေနကုိ လွည့္ပတ္ေနဆဲပဲျဖစ္တယ္။

အစျပန္ေကာက္ရရင္ ဒီလုိ အစအနေလးေတြ အခ်င္းခ်င္းတြဲစပ္ ပြတ္တုိက္ရင္း ေနကို လွည့္ပတ္ လာလိုက္ၾကတာဟာ ကနဦး ေဘာလံုးတစ္လံုး အရြယ္အစားေလာက္ရွိတဲ့ ဖုန္လံုးေလးကေန အိမ္တစ္လံုးစာ အရြယ္ရွိတဲ့ အစုအေ၀းျဖစ္လာတယ္ ။ အဲ့အခ်ိန္မွာဆုိရင္ ဒီအစုအေ၀းဟာ ကုိယ္ပိုင္ ဆြဲငင္အားတစ္ခု ရွိေနၿပီျဖစ္တာမုိ႕ ေဘးက အမွုန္ေတြကို အရင္ကထက္ ပိုၿပီး သူ႕ဆီကုိ ဆြဲကပ္လာေစပါေတာ့တယ္။ ဒီလုိနဲ႕ ထုထည္ႀကီးလာေလ ဆြဲငင္အား ပိုႀကီးလာေလျဖစ္ၿပီး ကမၻာမျဖစ္ေသးတဲ့ ျဒပ္ထုလံုးႀကီးဟာ အျခားေသာ သူ႕လို ကုိယ္ပုိင္ဆြဲငင္အားေတြ ရွိေနၾကတဲ့ ျဒပ္ထုေတြကုိပါ သူ႕ရဲ႕ ပုိမုိအားေကာင္းတဲ့ ဆြဲငင္အားနဲ႕ ဆြဲကပ္ၿပီး ထုထည္ကို ခ်ဲ႕ထြင္လာပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႕ ႏွစ္သန္းေပါင္း ၃၀ေလာက္အခ်ိန္ယူပီး တဲ့အခါမွာ ခု က်ြန္ပ္တုိ႕ ေနထုိင္ရာကမၻာႀကီးရဲ႕ အရြယ္အစားကို ေရာက္လုနီးပါးျဖစ္လာခဲ့တယ္ ။ ကမၻာငယ္ေလးဟာ သန္းေပါင္းေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ ေက်ာက္တံုးေတြ ၾကံဳရာၾကပမ္း ေပါင္းစည္းထားတဲ့ ျဒပ္ထုတစ္ခုျဖစ္တယ္ ။ မ်က္စိထဲ ျမင္ေယာင္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အဲ့ဒီ့အခ်ိန္တုန္းက ကမၻာဟာ အားေကာင္းလာတဲ့ သံလိုက္တုံးႀကီးလိုပဲ အနားမွာရွိတဲ့ သံမွဳန္သံစ နဲ႕ နည္းနညး္ေသးတဲ့ သံတံုးေလးေတြကို ဆြဲကပ္တဲ့ပံုစံေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ေသခ်ာတာတစ္ခုက ဒီလို ဆြဲကပ္ေစတဲ့အခါမွာ ျပင္းထန္တဲ့ေပါက္ကြဲမႈေတြလည္း ျဖစ္မွာအေသအခ်ာပါပဲ။ ဒါဟာ စာေရးသူတုိ႕ အရင္က သိခဲ့ၾကတဲ့ ၾကယ္တာရာေပါက္ကြဲမႈ (super nova)နဲ႕ ကမၻာႀကီးျဖစ္တည္လာ တယ္ဆုိတဲ့ သက္ေသပါပဲ။

Credit-image-source

ဒါဆုိရင္ Journey to the center of earth လိုမ်ိဳး science fiction ရုပ္ရွင္ေတြထဲကလုိ ကမၻာ့အတြင္းဆံုးအပုိင္းကို ေရာက္သြားတာတုိ႕ ၊ ကမၻာေျမႀကီးရဲ႕ အလႊာလုိက္ဖြဲ႕စညး္ထားတယ္ဆုိတာကေကာ ဘယ္လုိျဖစ္ေပၚလာခဲ့သလဲ။

Credit-image-source

ပံုမွန္အတုိင္းဆုိရင္ေတာ့ ေစာေစာကေျပာခဲ့သလို ကမၻာဟာ သန္းေပါင္း ေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ ေက်ာက္တံုးေတြ ဖုန္မွုန္႕ေတြနဲ႕ ျဖစ္သလို ေပါင္းစည္းထားတဲ့ ျဒပ္ထုႀကီးတစ္ခုပါပဲ။

Credit-image-source

သူ႕မွာ ပံုထဲကလို inner layer တုိ႕ outer layer တို႕ earth crust တို႕လည္း မရွိေသးပါဘူး ။ဒါဆုိရင္ ဒီလုိ အလႊာ အထပ္ေတြ ဟာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္လို ရွိသြားတာပါလိမ့္။

ဆက္ပါဦးမည္။

ကမၻာသူကမၻာသားမ်ား ကမၻာကို တန္ဖိုးထားတတ္ၾကပါေစ။

Reference > National Geographic channel's The story of earth
Written by @suhtetaung
3.6.2018