Od Statycznego Klasycyzmu do Hellenistycznego Dynamizmu VIII Winogrona versus Kurtyna- Malarstwo.

Sprawozdania Pliniusza określają Polignota jako ojca sztuki malarskiej. Po raz pierwszy portretował on postaci z otwartymi ustami, z grymasem, nadając im w ten sposób ekspresyjności. Według Arystotelesa, Polignot „doskonale przedstawiał etos” (Boardman,1964: 192). Z jego postacią wiąże się odkrycie perspektywy. W okresie Partenonu wynalazek ten wykorzystał Malarz Achillesa przedstawiając na wazach drzwi i budynki w skrócie perspektywicznym, tym samym nadając malunkowi przestrzeni trójwymiarowej. Jego wiodącym dziełem było „Nekya - Zejście Odyseusza do Hadesu”, które było wystawione pierwotnie w Atenach, a następnie wywiezione do Rzymu.

Syn Nikomedesa z Aten, Nikiasz, był przedstawicielem szkoły ateńskiej, a uznanie zdobył już u współczesnych sobie. (Piszczek, 1990). Uprawiający technikę enkaustyczną, zasłynął jako twórca pięknych postaci kobiecych, animalista, mistrz koloru i światłocienia- *chiaroscuro* (Becatti, Nikias).

Na naśladujących słynne dzieła Nikiasza „Perseusz i Andromeda” oraz „Io i Argus” malowidłach na ścianach domów rzymskich można dostrzec próby oddania psychiki bohaterów. (Nowicka,1985: 107). Przykładem niech będzie przedstawiony przez niego mit o Andromedzie, gdzie Nikiasz koncentruje się na intymnym aspekcie legendy i przedstawia mityczną księżniczkę w chwili uwolnienia jej z więzów. Obraz eksploruje stan psychiczny uwolnionej bohaterki, który jakby zaskoczona i nieśmiała, robi pierwszy krok do wolności. Poza malarstwem sztalugowym Nikiasz zajmował się polichromią posągów i w tej dziedzinie ściśle współpracował z Praksytelesem.

Po okresie Wojen Peloponeskich rozkwitły nowe szkoły malarstwa w regionach innych, niż Ateny. Wspomnieć należy szkołę jońską (istniejącą już wcześniej od VI w. p.n.e.). Była ona sceną intelektualnych rozważań na temat znaczenia i roli sztuki. Zauksis z Heraklei, V-wieczny malarz, który w okresie Wojen był u szczytu sławy, stworzył technikę polegającą na wolumetrycznej manipulacji światłem, sprawiającej wrażenie głębi. Malarz uważał sztukę za przedmiot iluzji (co krytykował Platon jako pogląd szkodliwy społecznie), a Pliniusz Starszy (Naturalia Historia) przytacza historię pojedynku, który tę iluzję wyniósł do rangi problemu psychologicznego. Starcie Zauksisa i Parrasjosa doprowadziło do tego, że ten pierwszy musiał uznać wyższość przeciwnika. Opowieść mówi o malowidle Zeuksisa przedstawiającą kiść winogron w tak realistyczny sposób, że ptaki jęły je dziobać. Czy więc motywacją malarza była ułuda? Doskonała gra światła i cienia pozwoliła natomiast Parrasjosowi zwieść nie tyle ptaki, co swojego rywala. Namalował on kurtynę do tego stopnia realistyczną, że Zauksis poprosił go o odsłonięcie obrazu. Historia Pliniusza stanowi interesującą refleksję na temat ludzkiego poznania: o ile zwierzęta lgną do powierzchowności, wyglądu, ludzi inspirują głębsze idee zawarte w sztuce.

Szerokie zmiany, jakie zaszły w sztuce Grecji i Bliskiego Wschodu, były przyczyną zmian politycznych zarówno w centrum, Atenach, w szczególności jednak rządy władców macedońskich. Rzeźba figuratywna i portretowa, architektura i planowanie, malarstwo to pola aktywności artystycznej i społecznej, na których owe zmiany dostrzegamy najwyraźniej. Za nimi podążyła filozofia i duchowość. Relacja ludzi z bóstwami przeszła ewolucję i ta nowa perspektywa znalazła odbicie w sztuce IV i późniejszych wieków.