11# Gladiatorzy historia prawdziwa...

          

Nazwa z łacińskiego to gladiator, którą obecnie używamy. W pewnym związku nazwa powstała od używania w starożytnym świecie miecza ( bardzo popularnego) zwanego gladiusa. Gladiatorzy najczęściej toczyli walki i zmagania na arenie cyrkowej lub amfiteatrze ( Koloseum - chyba najbardziej rozpoznawalny amfiteatr w dawnych dziejach ludzkości). Co do początku walk gladiatorów to prawdopodobnie zapoczątkowały je walki w 264 roku p.n.e. To też na pogrzebie Juniusza Brutusa Pera zawalczyło 6 wojowników ( 3 starciach). Dokonano tego w celu uczczenia Brutusa.

Do rozpowszechniania walk gladiatorów przyczyniły się w dużym stopniu walki z 183 r.p.n.e. Bliscy dopiero co zmarłego Publiusza Licyniusza Krassusa  przygotowała  munera ( w udziale uczestniczyło 200 jeńców). 

Warto wyjaśnić co to jest Munera ?

Można powiedzieć, że były to imprezy publiczne zorganizowane dla ludności przez osoby bogate i wpływowe, bo tylko takie było na to stać. Innym tłumaczeniem jest z angielskiego - singular munus ,, hojność '', wkład do społeczności. Munera to prywatna hojność jednostki , osoby. Przykładowo inne pokazy były organizowane przez państwo np: wyścigi rydwanów, zawody sportowe czy jakieś inne widowiska były sponsorowane z państwowego skarbca.

Czy w walkach gladiatorskich uczestniczyli tylko mężczyźni?

Nie. Kobiety także walczyły na śmierć i życie. Głównie walczyły kobiety, sprowadzane spoza Imperium. Najlepiej z jakiegoś walecznego ludu z północy ( tereny Europy wschodniej , środkowej, Anglii) to są skróty obszarowe, bo wiadomo Anglia jeszcze nie powstała. Dużymi fanami walk kobiet byli Tytus i Neron. Jednak takie zdobycie wojowniczki było kosztowne. Czasem i zmuszane za przestępstwa były kobiety z wyższych sfer społecznych Rzymu. Dopiero od 200 r.n.e zakazano walk kobiet,prawo jednak nie zawsze było do końca przestrzegane.

Czy tylko niewolnik mógł zostać gladiatorem?

Nie. Gladiatorem mogły zostać osoby: + mieszkańcy Rzymu czy też żołnierz 

+ przestępca          + niewolnik        + jeniec wojenny

Same walki gladiatorów czasem trwały kilka minut to i mogły trwać kilka godzin spektaklu. Często pojedynki staczano po południu, co nie zawsze było dobre dla walczących ( słońce świeciło w oczy czy trudniej się oddychało). Za to widoczność była lepsza dla obserwujących. W walkach pomagał w zapanowaniu chaosu sędzia, który przypominał na szybko zasady danej walki wojownikom - (summa rudis). Istniały pewnego rodzaju zasady, które często stosowano, aby pojedynek był fair. Np: sędzia mógł zarządzić przerwę w pojedynku.

Jest niesamowicie dużo wątków do poruszenia. Jednak najważniejsze pytanie, które pragnę poruszyć to: 

Czy odwrócony kciuk rzeczywiście dawał łaskę walczącemu?

Pokonany wojownik  mógł zwrócić się do publiczności o darowanie życia. Czasem wybierał szybką lub powolną śmierć. Mógł otrzymać prawo łaski lub nie. Często uważa się, że większość próśb kończyła się niepowodzeniem. Jednak liczba ułaskawień była w granicach 70%. Czasem specjalnie mógł prosić Pan lub wpływowa osoba o przywilej łaski za np: stoczenie wielu walk. Tłum to była przeważnie warstwa najuboższa, nieliczni byli tylko naprawdę bogaci. Niedawno jeszcze naukowcy uważali , że skierowane w stronę ludu palce były znakiem o łaskę. Pospólstwo odpowiadało wyciągnięciem w górę kciuka - łaska, skierowanie w dól - śmierć. To tzw. pollice verso lub verso pollice. Ostatnio jest kłótnia między różnymi zwolennikami różnych wersji. Pewni uczeni sądzą, że kciuk w dól - darował życie, w górę - zadawał śmierć. Obecnie panuje trend, iż kciuk przyciśnięty do palca wskazującego ( pięść) lub kciuk ukryty w pięści symbolizował laskę. Gdy wystający kciuk nad zwiniętą pięść lub rozwinięta dłoń rozkazywały zadanie ostatniego ciosu.
Jeszcze o innej interpretacji pisze Marcjalis w Liber spectaculorum. Gdzie według zwyczaju machania chusteczką lub krzykiem przysługiwała łaska dla wojownika. .

Podsumowując wyszkolenie pełną gębą 1 wojownika, który ma zawalczyć na placu boju było kosztowną rzeczą. Nie mówiąc o przygotowaniu kilku czy kilkunastu wojów do zawodów. Mogli sobie na to pozwolić osoby bardzo bogate. Gladiator miał dostęp do dobrej opieki lekarskiej ( lepszej niż przeciętny mieszkaniec Rzymu), spełniano jego zachcianki seksualne, miał dostęp do różnego rodzaju dań i mięs. Wyszkolenie gladiatora trwało przynajmniej kilka miesięcy jak nie czasem kilka lat jak stanął 1 raz na arenie. Zatem Pan nie tak szybko pragnął śmierci swojego podopiecznego. Gdy jego ludzie zwyciężali dobrze się na tym bogacił. Jednak średnia życia przeciętnego gladiatora nie była jakaś duża, bo przyczyn śmierci było wiele ( zakrzep, od zakażenia, rany nie uleczonej, czy też otruty przez wrogi obóz szkoły gladiatorskiej). Tak na koniec polecam obejrzeć serial : Spartakus : Krew i piach. Są trzy sezony ja obejrzałem na razie tylko 2. Bardzo dobrze pokazuje realia walk. Inny film który można polecić to z 2000 roku film Gladiator.

Dziękuję za uwagę !!!

Źródła: pl.wikipedia.org/wiki/Gladiator

www.imperiumromanum.edu.pl/spoleczenstwo/rozrywka-w-starozytnym-rzymie/walki-gladiatorow/

wiadomosci.onet.pl/kiosk/bestie-na-arenie/k4l0k

joemonster.org/art/33288

www.histurion.pl/historia/starozytnosc/rzym/gladiatorzy.html

en.wikipedia.org/wiki/Munera_(ancient_Rome)

pl.wikipedia.org/wiki/Pollice_verso