Ekmeği Kim,Ne Zaman icad Etti?/Who Invented the bread?

Sofralarımızın vazgeçilmezi olan ekmek, kökeni 22 bin yıldan daha eskiye dayanan çok eski antik bir besin.

Elma parçacıklı kurabiye veya mercimek çorbasının aksine, kullandığımız ekmeğin ilk icadı tek bir kişiye veya bir topluma malesef indirgenemiyor. Ekmek şu an ki duruma bin yıllar süren bir süreç sonunda günümüze gelmiş. Dilimli kullandığımız ekmeğin modern hali görece yeni bir icad kabul görülsede, ekmek, kökü 22 bin seneden çok daha eskiye dayanan antik bir besin türüdür.
2004 senesinde bilim çalışanları günümüz İsrail ülkesinde bulunan ve Ohalo II ismi verilen bir kazı merkezinde sürtme taşın içinde uzun süre kalan ve 22 bin senelik arpa taneleri keşfetti.

Bu önemli keşif, insanoğlunun yabani tahılları işlediğine dair keşfedilen ilk kanıt olma niteliği taşıyor. Lakin ABD’nin Tennessee eyaletine bağlı Nashville şehrinde yer alan Lipscomb Üniversitesi’nden yemek tarihçisi olan Prof. Howard Miller, bu erken “ekmek” oluşturulma standart sandviç ekmeklerinden daha ziyade kaya üzerinde veya köz ateşte pişirilen hazırlanmış tohum ve tahıllardan yapılma düz çörekler biçiminde olduğunu belirtiyor.
Evcilleştirilen ilk bitkiler olarak bilinen ekmek tahılları, en yakın Natufianlar tarafından yabanda ekilip biçilmişti. Avcı toplayıcı olan bu Mezolitik grup, tahminen 12 bin 500 sene önce Ortadoğu bölgesindeki Ürdün Nehri Vadi bölgesinde yaşamıştı.

Yemek tarihçisi ve “Ekmek: Uluslararası bir Tarih” (Reaktion Books, 2011) isimli kitabın yazarı William Rubel, “Natufianlar’ın tamamen doğadan toplanan besinlerle beslenmeye dayanan yaşamdan besin kaynaklarının tüm yönlerini kontrol altına alan çiftçiliğe dayanan yaşama geçiş yapan ilk insan topluluğu oldukları düşünülüyor. Natufianlar, arpayı öğütmek ve bu arpadan ekmek yapmak için gerekli olan altyapıya sahipti” diyor.

Prof. Howard Miller , Natufianlar’ın bilinen en eski tarıma dayalı toplumu oluşturduklarını, tahılları büyük taneli bir un elde edecek biçimde öğüttüklerini ve bundan “doğrudan köz kömür üzerinde pişirdikleri ve hazırladıkları küçük, pita ekmeklerine benzeyen mayasız somunlar” yaptıklarını ifade ediyor.

Daha sonraki birkaç bin senede, tarım ve tahıl yetiştiriciliği yapan topluluklar Ortadoğu ve Güneybatı Asya üzerinde, Nil Vadisi , Mezopotamya ve İndus Vadisi’nin doğusundaki diğer avcı toplayıcı halklarla olan ticaret merkezleri boyunca yayıldı. Rubel, “Ekmek, devletin ve çok büyük siyasi toplulukların gelişimini ateşleyen evrimsel kıvılcım ve girişimdi. Ekmek, üretimin daha fazlasının birikmesine olanak tanıyarak, köylerin nihayetinde gerçek şehirlere dönüşecek şekilde büyümesini ve gelişmesini sağladı” diyor.

Natufianlar’ın ekmek yapmaya başlamasından en az 5 bin sene sonra, Tunç Devri süresince 3 uygarlık hızla gelişiyor ve genişliyordu: Nil Vadisi’nde Mısırlılar, Mezopotamya’da Kürtler ve İndus Vadisi’nde Harappalılar. Antik dünyanın en büyük medeniyetleri sayılan bu üç uygarlığın tümü ekmekle besleniyordu. Rubel, “Aldıkları kalorinin çoğunluğu ekmekten geliyordu. Ekmek, yapılan üretim fazlası oluşmasına olanak tanıyarak, toplumsal sınıfların gelişmesini sağladı. Ekmek ortaya çıkana kadar tam zamanlı bir esnaf sınıfı yoktu” diyor.

Prof.dr Miller’e göre yarı evcilleştirilmiş bir mayayla yapılan ilk mayadan yapılan ekmek, Mısır’a ve ( M.Ö). 1000 senelerine kadar dayanıyor. Lakin, Rubel’in aktardığına göre Mezopotamyalılar’ın da mayalı ekmek yaptığına dair birçok kanıtlar bulunduğundan, araştırmacılar arasında mayalı ekmeğin asıl kökenine ilişkin tartışmalar hala devam ediyor.
Gerçekte, mayalı ekmeğin icadının alkol tüketimiyle ilişkili olması kuvvetle muhtemel. Mısır Arkeolojisi dergisindeki 1994 senesinde yapılan bir araştırmaya göre, Antik Mısırlılar arpayı ve gernik buğdayını hem ekşi bira hem de ekşi maya ekmek yapmak için kullanıyordu. “Antik Mısır Materyalleri ve Teknolojisi” (Cambridge University Press, 2000) adlı kitapta belirtildiğine göre, Antik Mısırlılar iyice mayalanmış hamurdan biralı ekmek somunları yapıp, daha sonra bu ekmeği ufalayıp daha sonra suyla elekten geçirip akabinde fermente ederek bira yapmış olabilir.
Miller, “Bira sıvı ekmektir. İkisinin de içinde aynı malzemeler bulunuyor, sadece bu malzemeler farklı miktarlarda” diyor.

İnsanların tahılları sürtme taşlar arasında ezmesiyle başlayan bu süreç ve bazlamaya benzer ilk formundan bugün bildiğimiz marketlerde satılan paketli ve dilimli formuna kadar olan süreçte gelişim gösteren ekmek toplumlarla birlikte sürekli değişim ve gelişim gösterdi.

Kaynak :http://www.sediyani.com/?p=22560