Koşul Yapıları – C Programlama Dili

C Programlama Dili, yapısal programlama dil olma özelliği taşır. Yapısal Programlama özelliğine sahip dillerde temel olarak 3 özellik bulunur :

• Bloğun koşullu olması (if else / Switch )
• Bloğun tekrarlanabilir olması (while, for)
• Bloğun parametrik olması (fonksiyonlar)

C dilinde, koşullu ifade için 3 yapı bulunur. Bunlar :

• if else yapısı
• switch case yapısı
• ?: operatörü

İçerisinde koşullu bir ifade bulunan programda; derleyici koşul bloğuna geldiğinde bir sorgulama yapacak, sorgu doğru ise ilgili bloğu yanlış ise diğer bloğu işleyecek. Sistem genel olarak bu mantık üzerine kurulu.

Koşul yapıları, programlarımızda bizlere kolaylık ve esneklik sağlayacaktır.

if Yapısı

if kelimesi herkesin bildiği gibi eğer anlamına gelmektedir. Programlama da ise eğer doğruysa bunu yanlış ise şunu yap şeklinde düşünebilirsiniz.

if yapısının birden fazla kullanımı vardır. Tek başına kullanılabildiği gibi else ile de kullanılabilir.

Tek başına kullanımı aşağıdaki gibidir.

if(sart)
ifade ;

if içerisinde bulunan sart sağlanırsa ifade ile gösterilen kod kısmı çalışacak, sağlanmazsa bu kod blogu pas geçilecektir.

Eğer ifade ile gösterilen kod kısmı tek bir ifade den oluşuyorsa {} curly bracket a gerek yoktur. Birden fazla ifadeden oluşuyorsa kullanımı zorunludur. Aşağıdaki gibi :

if(sart)
{
ifade1 ;
ifade2 ;
ifade3 ;
}

Çok anlamlı olmasa da durumun anlaşılması adına basit bir uygulama yapalım :

Sonuç aşağıdaki gibidir :

Şimdi program üzerine konuşalım. Programda iki adet if yapısı vardır. int tipinde var adında bir değişken tanımlanıp ilk değer olarak 45 değeri atanmıştır. Sonrasında ilk if yapısına gelindiğinde var değişkeninin değerinin 44 den farklı olup olmadığı sorgulanmıştır. (44'e eşit olup olmadığı)

var değişkeni 44 den farklı olduğu için if yapısı doğru sonuç vermiş hemen altındaki 2 satırlık kod bloğu işlenip ekrana

var değişkeni 44 değildir.

var : 45

ifadesi yazılmıştır. Görüldüğü gibi if den sonra işlenecek statement sayısı 1 den fazla olduğu için {} curly bracket kullanılmıştır.

Program çalışmaya devam edecek ve sonraki satırda var = 1; ifadesi ile var değişkenin değeri 1 olarak değiştirilecektir.

Sonrasında 2.if yapısına gelinecek ve burada var==1 ifadesi ile var değişkeninin değerinin 1 olup olmadığı sorgulanacak ve şart sağlandığından hemen altındaki 1 statement işlenecek ve ekrana :

var değişkeni 1'e eşittir.

yazacaktır. if'den sonra tek ifade olduğu için de curly bracket'a gerek kalmamıştır.. {}

Olayın özü bundan ibaret. Konu anlaşıldığına göre şimdi daha anlamlı bir uygulama yapalım :

Sonuç ise aşağıdaki gibidir :

Bu uygulamamızda sayi adında int tipinde bir değişken tanımlayıp ilk değer olarak 0 ataması yaptık. Sonrasında kullanıcıdan bir sayı girmesini isteyip scanf() fonksiyonu ile girilen sayıyı aldık.

Sonrasında gelen if yapılarında bu sayının 3 ile olan ilişkisi sorgulanmıştır. Biz klavyeden 6 değerini girdik. Yani sayi değişkenimizin içerisine 6 değeri atandı.

sayi değişkeni ilk if yapısına girdiğinde sayi == 3 sorgusuna tabi tutulacak ve değeri 6 olduğundan koşul sağlanmadığından bu bloğu atlayıp bir sonraki if yapısına geçecek. Bu if yapısında da sayi > 3 sorgusuna tabi tutulacak ve 6 > 3 olup koşul sağlandığından bu ifade içerisinde yer alan “Girilen sayı 3’den büyüktür.” yazısı ekrana yazılacak.

Sonrasında son if yapısına geçecek ve buradaki koşul sağlanmadığından son satırdaki printf fonksiyonu ile “Sayımızın değeri..” yazısı ekrana yazıp uygulama sonlanacak.

if yapısı içerisinde basit sorgular yapılabileceği gibi komplike sorgular yapılabilir:

if (var % 3 == 0 && var % 5 == 0)

Sonuç aşağıdaki gibidir :

if else Yapısı

if yapısı else anahtar kelimesi ile birlikte de kullanılabilir. Ancak else tek başına kullanılamaz.

Genel yapı aşağıdaki gibidir :

if(sart)
{
statements1;
}
else
{
statements2;
}

if blogu içerisindeki şart sağlanırsa statements1 içerisindeki ifadeler işlenirken şart sağlanmadığı takdirde statements2 içerisindeki ifadeler işlenecektir.

Konu ile alakalı olarak ufak bir uygulama yapalım :

Sonuç aşağıdaki gibidir :

Uygulamamızda iki sayının karşılaştırmasını yapan basit bir if else yapısı kurduk. İlk if sorgusunda sayi1 , sayi2 den büyük mü şeklinde bir sorgulama var (sayi1 > sayi2). sayi1 , sayi2 den büyük olmadığından bu sorguyu sağlamayacak ve diğer if sorgusuna geçecektir. (sayi1 < sayi2).

sayi1 < sayi2 doğru olduğundan bu bloğu işleyecek ve sonrasında diğer else kısmına uğramadan sorgudan çıkacaktır.

Bu şekilde çoklu if else yapılarında şart birinde sağlandıktan sonra, sonra gelen if sorgularına program uğramayacak if-else bloglarından sonra devam edecektir.

if else yapıları bu şekilde peşpeşe kullanılabileceği gibi iç içe kullanımı da vardır. Bir örnek üzerinden gidelim:

Uygulamamızın amacı verilen 2 haneli sayının 15 ile bölünüp bölünmediğini belirlemek. Bunun içinde 15 bölünebilme kuralını uygulayacağınız. 15 sayısının asal bölenleri olan 3 ile 5 e tam bölünen bir sayı 15 e de tam bölünür. Bu mantığı program üzerinde kullanacağız.

int tipinde adı sayi olan bir değişken tanımlayarak uygulamaya başladık. Sonrasında kullanıcıdan iki haneli bir sayı girmesini istedik. scanf() fonksiyonu ile kullanıcının girdiği iki haneli sayıyı sayi değişkenine atadık. Sonrasında if bloglarına sıra geldi.

Görüldüğü gibi en dışta bir if else bloğu ve onun içinde de bir if else bloğu bulunuyor. Kısaca iç içe if else bloğu diyelim.

sayi % 3 == 0

şartı ile girilen sayının 3 ile bölümünden kalanın 0 olup olmadığı sorgulanmış. Buradaki amaç verilen sayının 3 e tam bölünüp bölünmediğini anlamak. Sayı 3 e bölünüyorsa iç bloğa geçecek  bölünemiyorsa en dıştaki else kısmına geçerek ekrana “ …., 15 ile bölünemez” yazısını yazacak.

Eğer sayı 3 e bölünebiliyorsa içteki if bloğuna geçecek ve buradaki

sayi % 5 == 0

sorgusu ile karşılaşacak. Eğer sayımız 5 e bölünemiyorsa else bloğuna düşecek ve ekrana

“….., 3 ile bölünebilir ancak 5 ile bölünemez”

yazacak. Ancak sayı sorguyu geçerse içteki if bloğuna girecek ve ekrana

“ …., 15 ile bölünebilir”

yazısı çıkacak. …..(noktalarla) ifade ettiğim kısımlar kullanıcıdan alınan sayıyı ifade etmektedir. Şimdi bu uygulamayı 21 sayısı için test edelim, çıktı aşağıdaki gibi olacaktır :

Uygulama doğru hesapladı, biliyorsunuz 21 sayısı 3 ile bölünürken 5 ile bölünemez.

Şimdi de 15 ile tam bölünebilen 45 sayısını girelim bakalım sonuç ne olacak:

Sanırım çalışıyor. if else kavramı umarım anlaşılmıştır.

Bugünlük bu kadar, umarım faydalı bir çalışma olmuştur.

Uygulama noktasında herhangi bir sorun yaşarsanız aşağıdaki yorum panelini kullanarak iletişime geçmekten çekinmeyin lütfen. Teşekkürler.

Kaynak belirtilmeyen görseller @etasarim a aittir. / Pictures that don’t have any source belongs to @etasarim.